Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” zostało docenione w najważniejszym konkursie muzealnym w Polsce – otrzymaliśmy wyróżnienie w Konkursie na Wydarzenie Muzealne Roku „Sybilla” 2020. Ze 167 zgłoszeń, które wpłynęły do organizatorów konkursu, jury doceniło przedsięwzięcie „Śląska fabryka fajek glinianych w Zborowskiem. Wyniki badań, studia, konteksty”.
Muzeum zostało wyróżnione w kategorii projekty naukowo-badawcze. Niezwykle prestiżowa nagroda zwieńczyła tym samym szeroko zakrojone badania naukowe związane z manufakturą fajek w miejscowości Zborowskie (powiat lubliniecki, województwo śląskie).
Pracownicy Działu Nauki Muzeum przeprowadzili wieloletnie interdyscyplinarne badania ukierunkowane na dokładne rozpoznanie działającej w latach 1753–1818 manufaktury. Dostrzegając wyjątkowość tematu, uruchomiono proces badawczy, którego rezultaty rzuciły nowe światło na historię tego miejsca. Ważnym działaniem były z pewnością badania archeologiczne, podczas których rozpoznano obszar dawnej wytwórni fajek – w tym XIX-wieczny budynek mieszkalny dotąd nazywany błędnie „XVIII-wieczną fabryką”. W efekcie odsłonięto relikty licznych obiektów dawnej manufaktury oraz znaleziono znaczną ilość materiału zabytkowego (ponad 80% stanowiły fragmenty glinianych fajek). Efektem finalnym projektu była wystawa na temat fajczarstwa oraz podsumowująca wyniki badań książka pt. „Śląska fabryka fajek glinianych w Zborowskiem. Wyniki badań, studia, konteksty” pod redakcją Barbary Papaj, której rola w całym projekcie jest nie do przecenienia. Nie ma dzisiaj w Polsce publikacji, która w sposób tak kompleksowy prezentowałaby tematykę fajczarstwa.
– To nasz wspólny sukces, bo muzealnictwo jest dyscypliną zespołową. Dlatego bardzo serdecznie dziękuję pracownicom i pracownikom Działu Nauki Muzeum. To przede wszystkim dzięki ich wiedzy, wytrwałej pracy i wielkiemu zaangażowaniu projekt uzyskał format interdyscyplinarnego i kompletnego przedsięwzięcia badawczego, którego zwieńczeniem jest monumentalna publikacja – mówi dr Artur Madaliński, dyrektor Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”, który odebrał wyróżnienie.
Uroczysta Gala „Sybilli” odbyła się w tym roku w nowej siedzibie Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku, które swoją wystawę stałą otworzyło dla zwiedzających w czasie pandemii. Nagrody i wyróżnienia wręczył wicepremier, Minister Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu – prof. Piotr Gliński. „Osiągnęliśmy wielki sukces muzealny, ponieważ polskie muzea w 2019 roku odwiedziło 40 mln ludzi. W tym samym czasie frekwencja w kinach osiągnęła 60 mln. Jak widać, doganiamy w tym aspekcie muzę, która wydawała nam się zawsze niedościgniona. Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu w ciągu ostatnich pięciu lat zrealizowało około 200 różnych projektów muzealnych, budując nowe muzea, ale też przekształcając dotychczasowe. To one wzmacniają ofertę muzealną” – mówił w trakcie gali wicepremier.
Pomimo niezwykle trudnego dla kultury 2020 roku do Konkursu na Wydarzenie Muzealne Roku „Sybilla” wpłynęło 167 zgłoszeń, z podziałem na następujące kategorie: konserwacja i ochrona dziedzictwa kultury, edukacja, projekty naukowo-badawcze, nowe i zmodernizowane wystawy stałe, wystawy czasowe oraz zarządzanie.
Wyróżnienie dla przedsięwzięcia „Śląska fabryka fajek glinianych w Zborowskiem. Wyniki badań, studia, konteksty” jest drugim w historii Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” laurem w Konkursie na Wydarzenie Muzealne Roku „Sybilla”. Poprzednie muzeum otrzymało w 2015 roku.
Wydarzenie Muzealne Roku Sybilla 2020
Historia konkursu Sybilla to setki nagrodzonych oraz wyróżnionych wystaw czasowych i stałych, publikacji, badań naukowych i projektów edukacyjnych realizowanych przez wszystkie typy polskich muzeów gromadzących rozmaite zbiory. Jest to też forma docenienia pracy muzealników o przeróżnych specjalnościach. Dorobek Konkursu jest jednym z najważniejszych źródeł wiedzy o tym, jak na przestrzeni lat zmienia się polskie muzealnictwo, a także w jakich kierunkach przesuwają się akcenty działalności muzeów.
Konkurs na Wydarzenie Muzealne Roku Sybilla ma na celu wyłonienie i promocję najlepszych przedsięwzięć polskich muzeów. Organizowany jest przez Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów pod patronatem Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu. Wyróżnienie w Konkursie na Wydarzenie Muzealne Roku „Sybilla” jest, od czasu jego pierwszej edycji w 1980 roku traktowane jako jedna z najwyższych form uznania osiągnięć w polskim muzealnictwie. Pierwszą instytucją, której powierzono organizację konkursu było Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie, kolejnymi: Muzeum Narodowe w Warszawie oraz Narodowy Instytut Dziedzictwa. Od czasu powołania w 2011 roku organizatorem „Sybilli” stał się Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów.
Foto: B. Bajerski, NIMOZ
Laureaci 41. Konkursu na Wydarzenie Muzealne Roku Sybilla
Nagrodę GRAND PRIX 2020 otrzymało Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku za wystawę „Dla Rzeczypospolitej. Józef Piłsudski 1867–1935”.
Kategoria KONSERWACJA I OCHRONA DZIEDZICTWA KULTURY
- Nagroda SYBILLA dla Muzeum Tatrzańskiego im. dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem – rewaloryzacja i modernizacja zabytkowych, drewnianych budynków Muzeum dla zachowania i prezentacji unikatowego dziedzictwa kulturowego Podhala.
- WYRÓŻNIENIE dla Muzeum Narodowego w Warszawie – działania konserwatorskie w Galerii Sztuki Starożytnej Muzeum Narodowego w Warszawie.
- WYRÓŻNIENIE dla Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku – „Barwne, posażne, ocalenia warte”- konserwacja zabytkowych skrzyń posagowych z Kujaw i ziemi dobrzyńskiej.
Kategoria EDUKACJA
- Nagroda SYBILLA dla Muzeum Techniki i Komunikacji – Zajezdnia Sztuki w Szczecinie – szczecińskie motobajki.
- WYRÓŻNIENIE dla Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie – rzeczy kultowe.
- WYRÓŻNIENIE dla Muzeum Narodowego w Poznaniu – „Muzeum w czasach zarazy” – przedsięwzięcia edukacyjne w czasie pandemii.
Kategoria PROJEKTY NAUKOWO-BADAWCZE
- Nagroda SYBILLA dla Muzeum Azji i Pacyfiku im. Andrzeja Wawrzyniaka w Warszawie – digitalizacja manuskryptów i ksiąg drukowanych z kolekcji Muzeum Azji i Pacyfiku.
- WYRÓŻNIENIE dla Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku – interdyscyplinarny projekt naukowo-badawczy identyfikacji odnalezionych szczątków poległych Obrońców Westerplatte.
- WYRÓŻNIENIE dla Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” – Śląska fabryka fajek glinianych w Zborowskiem – od badań obiektu do monografii podsumowującej.
Kategoria NOWE I ZMODERNIZOWANE WYSTAWY STAŁE
- Nagroda SYBILLA dla Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku – „Dla Rzeczypospolitej. Józef Piłsudski 1867–1935”.
- WYRÓŻNIENIE dla Muzeum i Miejsce Pamięci w Sobiborze, oddział Państwowego Muzeum na Majdanku – „SS-Sonderkommando Sobibor. Niemiecki obóz zagłady 1942–1943”.
- WYRÓŻNIENIE dla Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie – wystawa stała w Książnicy prof. Gerarda Labudy w Wejherowie.
Kategoria WYSTAWY CZASOWE
- Nagroda SYBILLA dla Muzeum Narodowego we Wrocławiu – „Willmann. Opus magnum”.
- WYRÓŻNIENIE dla Muzeum w Gliwicach – „Oazy wolności. Niezależny ruch wystawienniczy w latach 80. XX w”.
- WYRÓŻNIENIE dla Muzeum Narodowego w Krakowie – „Cud światła. Witraże średniowieczne w Polsce”.
Kategoria ZARZĄDZANIE
- Nagroda SYBILLA dla Muzeum Ceramiki w Bolesławcu – budowanie sieci współpracy w ramach lokalnych, krajowych i międzynarodowych projektów jako model zarządzania na przykładzie Muzeum Ceramiki w Bolesławcu.
- WYRÓŻNIENIE dla Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku – Dział Programów Lokalnych. Jak stworzyć muzeum uważne na swoje otoczenie, kontekst historyczny i współczesność.
- WYRÓŻNIENIE dla Zamku Królewskiego na Wawelu – Państwowe Zbiory Sztuki #wawelotwarty.
