„Ziemia bytomska w późnym średniowieczu. Próba rekonstrukcji krajobrazu kulturowego” Przemysława Noparlika, jest 19 tomem w serii monografie i materiały. Publikacja porusza problematykę średniowiecznego krajobrazu kulturowego Górnego Śląska, skupiając uwagę czytelnika na szczególnie mocno przekształconym przez działalność człowieka, wycinku tego regionu – ziemi bytomskiej.
Chronologicznie książka obejmuje wieki XIV i XV oraz pierwsze trzy dekady XVI stulecia,. Próbę rekonstrukcji krajobrazu podjęto w oparciu o materiały pisane, archeologiczne, toponomastyczne i kartograficzne, jak choćby o długo uznawany za zaginiony urbarz z 1532 roku, opisujący kilkadziesiąt podbytomskich wsi.
Publikacja poszerza dotychczasowy stan wiedzy na temat późnośredniowiecznego krajobrazu ziemi bytomskiej, a także weryfikuje wiele błędnych informacji dotyczących początków podbytomskich wsi. Stanowi dobry punkt wyjścia do dalszych badań szczegółowych, zwłaszcza dla autorów planujących monografie poszczególnych miejscowości z obszaru dawnej ziemi bytomskiej.
Przemysław Noparlik (ur. 1984 r.) historyk, doktor nauk humanistycznych, działacz społeczny, przewodnik terenowy po województwie śląskim. Absolwent historii na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach (2008 r.) oraz podyplomowo historii sztuki na tejże uczelni (2009 r.). Autor rozprawy doktorskiej pt. Ziemia bytomska w późnym średniowieczu. Próba rekonstrukcji krajobrazu kulturowego, napisanej pod kierunkiem prof. dr. hab. Antoniego Barciaka (2016 r.). Nauczyciel historii w szkołach Mikołowa i Rudy Śląskiej, szczególnie zaangażowany w troskę o lokalne dziedzictwo historyczne. Założyciel i były prezes stowarzyszenia Genius Loci – Duch Miejsca. Społeczny opiekun średniowiecznego gródka w Kochłowicach. Autor kilku artykułów naukowych na temat przeszłości Górnego Śląska oraz książki pt. Historia szkoły w Borowej Wsi na tle dziejów miejscowości. Redaktor licznych haseł dotyczących Górnego Śląska w internetowej encyklopedii Wikipedia.
