Tematy badawcze

“Dwór i pałac jako organizator życia społeczno-gospodarczego wsi”
Wieloletnie działania obejmujące: badania terenowe, inspirację środowiska naukowego, współpracę z placówkami naukowymi, organizację konferencji naukowych, itp., mające na celu pozyskanie informacji na temat sposobu funkcjonowania i rozwoju obszarów dworskich i wiejskich, ze szczególnym uwzględnieniem wzajemnych relacji i zależności pomiędzy właścicielami ziemskimi, a mieszkańcami podlegających im wsi. Badania obejmą: analizę opracowań naukowych i innych dostępnych źródeł (w tym wywiadów) oraz kwerendy archiwalne (akt gruntowych, sądowych, i innych).

“Młyny wodne w woj. śląskim (kontynuacja)”
Badania terenowe obejmujące: dokumentację filmową i fotograficzną wybranych młynów z terenu województwa śląskiego, wywiady z młynarzami i ich rodzinami, zapis wspomnień i ewentualnych relacji wierzeniowych związanych z zawodem. Powyższa dokumentacja posłuży do montażu kolejnych filmów etnograficznych w ramach realizowanego od kilku lat projektu, pn. Biblioteka multimedialna Muzeum “Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”. Zaowocuje także opracowaniem naukowym w postaci artykułu. Dzięki tym działaniom zarchiwizowane zostaną ostatnie być może ujęcia ginącego dziś zawodu i elementów związanego z nim folkloru.

“Tradycyjne rzemiosło i rękodzieło (kontynuacja)”
Działalność badawcza obejmująca: dokumentację filmową i fotograficzną coraz rzadziej współcześnie przekazywanych umiejętności rzemieślniczych i rękodzielniczych (haft na żywotku, haft krzyżykowy, jubilerstwo – filigran cieszyński, rzeźba, plastyka obrzędowa, szycie strojów góralskich, przędzenie na kołowrotku, kowalstwo) na terenie Beskidu Śląskiego, Śląska Cieszyńskiego, Muzeum GPE, i in., zgromadzenie informacji na ich temat, archiwizację wizualną i opisową zanikających form aktywności zawodowej, wzbogacanie wykazu rzemieślników i rękodzielników, opracowanie artykułu. Powyższa dokumentacja posłuży ponadto do montażu kolejnych filmów etnograficznych w ramach realizowanego projektu, pn. Biblioteka multimedialna Muzeum “Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”.

“Badania monograficzne: miejscowość Grzawa oraz ob. dzielnica Chorzowa – Chorzów Stary”
Inauguracja kilkuletnich, interdyscyplinarnych programów badawczych, których efektem mają być monografie miejscowości / dzielnicy: badania źródłowe, kwerenda archiwalna, biblioteczna, analiza materiałów kartograficznych, analiza materiałów ikonograficznych, rozpoznanie terenowe, wytypowanie obiektów w polu zainteresowania i ich ewidencja, inwentaryzacja pomiarowa i fotograficzna wybranych obiektów, badania etnograficzne, obserwacja towarzysząca, dokumentacja filmowa i fotograficzna. Dla badań historyczno-urbanistycznych przyjmuje się schematy studiów historyczno-urbanistyczno-konserwatorskich, dla wybranych obiektów kultury materialnej – schematy dokumentacji Narodowego Instytutu Dziedzictwa. Chorzów Stary stanowi unikatowy zespół wiejski pośrodku zabudowy miejskiej, Grzawa – stosunkowo dobrze zachowany krajobraz kulturowy wsi z interesującymi z punktu widzenia działalności MGPE reliktami.

“Przemysł wiejski – rozpoznanie zasobu”
Zebranie informacji o istniejących jeszcze w terenie obiektach związanych z przemysłem wiejskim, także pod kątem uzupełnienia ekspozycji: kwerendy, ankiety, rozpoznania terenowe, dokumentacja fotograficzna, opisowa dziedzictwa materialnego i niematerialnego, ewidencja obiektów.

“Rekonstrukcja i opracowanie historii obiektów”
Inauguracja kilkuletnich badań, mających na celu uzyskanie informacji o właścicielach posadowionych w Muzeum obiektów, rekonstrukcję genealogii, zapis opowieści wspomnieniowych potomków. Badania obejmować będą: badania źródłowe, kwerendę archiwalną, biblioteczną oraz badania etnograficzne.

“Rekonstrukcja i archiwizacja genealogii rodzin zamieszkujących wsie Górnego Śląska”
Inspiracja i koordynacja działań zainteresowanych rodzin, zainicjowanie kontaktu, objęcie patronatu nad tego typu działalnością, pozyskanie źródeł.

“Archiwizacja opowieści wspomnieniowych”
Zapis opowieści wspomnieniowych (potomków właścicieli posadowionych i pozyskiwanych przez Muzeum obiektów, podczas prac podejmowanych w celu archiwizacji genealogii, itp.), mająca na celu ich zachowanie dla przyszłych pokoleń (opowieści tego typu nie zachowują się dłużej niż trzy pokolenia, a zawierają cenne informacje o rzeczywistości społeczno-kulturowej oraz sposobie myślenia i odczuwania świata charakterystycznych dla ich twórców i nosicieli).

“Wiosenny cykl obrzędowy w gminie Czechowice-Dziedzice”
Badania obejmujące archiwizację zanikających i funkcjonujących w ramach wiosennego cyklu form obrzędowych, wierzeniowych i narracyjnych, kultywowanych w Czechowicach-Dziedzicach, Bronowie, Ligocie oraz Zabrzegu – współpraca z Kołem Badaczy Kultury przy Miejskim Domu Kultury w Czechowicach-Dziedzicach.

“Archiwum etnograficzne”
Próba pozyskania archiwów etnograficznych lub dostępu do zbiorów badaczy terenowych działających w ubiegłym stuleciu. Działania pracowni folklorystycznej obejmowałyby: pozyskiwanie archiwaliów lub ich kopii, opracowanie katalogu ich zawartości, udostępnianie zbiorów osobom zainteresowanym, częściowa publikacja zasobów, współpraca i inspiracja przy tworzeniu opracowań naukowych.

“Zaginione wsie odkryte na nowo”
Badania mające na celu odnalezienie reliktów dawnej zabudowy późnośredniowiecznych i nowożytnych wsi, których osadnictwo zostało z jakiegoś powodu porzucone. Dokonanie wyboru tej miejscowości opierać sie będzie na ustaleniach badawczych w zakresie historii, geografii, kartografii oraz archeologii osadnictwa, dzięki którym możliwe stanie się określenie dokładnego zasięgu oraz wewnętrznej struktury wsi. Szereg kwerend historycznych skutkować będzie także informacjami na temat jednostki osadniczej, trybu życia ludności oraz powodów wstrzymania procesów osadniczych w tym miejscu. Wynikiem ma być określenie całościowego kontekstu i charakteru przemian osadnictwa w wybranej wsi. Ostatecznym efektem prowadzonych badań byłoby wzbogacenie zasobów skansenu, w którym prezentowane byłyby rekonstrukcje budynków nie tylko z XIX i XX wieku, ale także w miarę pozyskanych informacji, założeń z wcześniejszych okresów historycznych. Efekty zostaną osiągnięte dzięki wieloletnim, kompleksowym badaniom archeologicznym.

“Przemiany krajobrazu wiejskiego”
Inauguracja badań ukierunkowanych na analizę przestrzeni dawnych wsi i ich przemian urbanistycznych, dokumentacja zanikającego krajobrazu wiejskiego. Prace obejmą: analizę materiałów kartograficznych i ikonograficznych, rozpoznanie terenowe, dokumentację filmową i fotograficzną.

“Ostatni rolnicy przemysłowej części Górnego Śląska”
Badania mające na celu zainicjowanie kontaktu oraz dokumentację fotograficzną istniejących gospodarstw rolnych na obszarze gmin miejskich przemysłowej części Górnego Śląska. Pozyskany materiał posłuży do opracowania wystawy czasowej pod tym samym tytułem. W późniejszym okresie rozwinięte one zostaną o kolejne zagadnienia badawcze.