Opublikowano: 14 marca 2025

PLISOWNICA

Plisownica to wyjątkowy przykład XIX-wiecznego rzemiosła – narzędzie przypominające żelazko, służące do formowania plis, czyli regularnych zagięć w tkaninie. Prezentowany egzemplarz powstał w 1875 roku w manufakturze CROWN, działającej w ramach American Machine Company w Filadelfii.

Obecność tak cennego i rzadkiego obiektu w naszych zbiorach muzealnych może zaskakiwać – zarówno ze względu na jego zagraniczne pochodzenie, jak i specjalistyczne przeznaczenie. Można przypuszczać, że był używany w domach mieszczańskich lub wypożyczany do wykonywania usług plisowania na zamówienie – funkcjonując na pograniczu codzienności i luksusu.

Droga, jaką ten zabytek przebył, by znaleźć się na Śląsku, wciąż nie została ostatecznie wyjaśniona. Jedna z hipotez, przywoływana także w opowiadaniu Sabiny Waszut (dostępnym w gablocie obok), mówi o tzw. gyszyngu – darze przesłanym z Ameryki do jednej z rodzin w regionie. Możliwe są jednak także inne scenariusze, czekające na odkrycie.

Opieka nad takim zabytkiem uruchamia całą muzealną machinę – angażuje konserwatorów, badaczy i etnografów, którzy wspólnie nadają mu nowe znaczenie. Przedmioty w tej części wystawy są początkiem historii – inspirują do zadawania pytań i odkrywania zapomnianych ścieżek codzienności.

Treść związana z wystawą jubileuszową „To (nie) jest skansen” realizowaną w ramach programu „Wspieranie działań muzealnych” 2024.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.