1928 rok
Pierwsza potwierdzona źródłowo wzmianka o planie budowy muzeum na wolnym powietrzu na Górnym Śląsku. Inicjatywę tę podjął dr Tadeusz Dobrowolski, ówczesny wojewódzki konserwator zabytków i dyrektor Muzeum Śląskiego w Katowicach. W piśmie skierowanym do kurii biskupiej w Katowicach zapowiedział utworzenie muzeum gromadzącego i prezentującego zabytki architektury drewnianej, do którego przeniesione zostałyby między innymi najbardziej wartościowe i zagrożone kościoły, stanowiące obciążenie dla parafii.
1930 rok
Zakup przez Skarb Śląski pierwszego obiektu do planowanego muzeum na wolnym powietrzu – spichlerz dworski z Gołkowic (1688 r.)
1933 rok
Przeniesienie do Parku im. Tadeusza Kościuszki w Katowicach spichlerza dworskiego z Gołkowic.
1938 rok
Przeniesienie do Parku im. Tadeusza Kościuszki w Katowicach drewnianego kościoła z Syryni (1510 r.). Uroczyste otwarcie świątyni odbyło się 11 czerwca 1939.
1952 rok
XXVII Walne Zgromadzenie Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego w Stalinogrodzie (ówczesna nazwa Katowic). Oddział Śląski stowarzyszenia poddaje pod głosowanie wniosek o utworzenie muzeum na wolnym powietrzu na terenie powstającego w tym czasie Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku.
1953 rok
Rozpoczęto badania terenowe skupione na poznaniu folkloru, budownictwa i stroju ludowego na Górnym Śląsku. Kierowali nimi prof. Mieczysław Gładysz i dr Józef Ligęza a udział wzięli etnografowie z Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu, Bielska-Białej i Gliwic – między innymi Stanisław Bronicz, Ludwik Dubiel i Barbara Bazielich.
1955 rok
Na posiedzeniu Kolegium Centralnego Zarządu Muzeów i Ochrony Zabytków Ministerstwa Kultury i Sztuki zadecydowano, że muzeum powinno być utworzone we wschodniej części Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku między torami kolejki młodzieżowej, a zabudowaniami kolonii Agnieszki (wówczas cały ten obszar należał administracyjnie do Katowic).
1956 rok
Na zlecenie Konserwatora Ochrony Zabytków w Katowicach przeprowadzono szczegółową inwentaryzację budownictwa ludowego na obszarze ówczesnego województwa katowickiego. W akcji badawczej uczestniczyli pracownicy Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu: Ludwik Dubiel, Eugeniusz Jaworski, Barbara Bazielich, Ignacy Płazak, Krystyna Kaczko i Włodzimierz Kaczko. Po szczegółowej penetracji ówczesnego obszaru województwa katowickiego zaewidencjonowano 850 obiektów drewnianych. Z tej liczby wytypowano zabytki kwalifikujące się do przeniesienia i budowy ekspozycji skansenowskiej, prezentującej górnośląskie i zagłębiowskie budownictwo wiejskie.
1957 rok
Sporządzono pierwsze założenia projektowe autorstwa Anzelma Gorywody i Marii Suboczowej. Według projektu planowano przeniesienie 66 obiektów dużej i małej architektury pochodzących z całego obszaru historycznego Górnego Śląska.
1961 rok
Powołano do życia zespół skansenowski przy Komisji Etnograficznej Śląskiego Instytutu Naukowego (ŚIN), który składał się z pięciu osób pod przewodnictwem Ludwika Dubiela. Zadaniem tej grupy był przegląd budownictwa ludowego na terenach, z których miano translokować obiekty do przyszłego muzeum.
1962 rok
Anzelm Gorywoda i Maria Suboczowa stworzyli nowe założenia projektowe chorzowskiego muzeum. Ostatecznie miało ono zajmować obszar 24 ha, z rozmieszczonymi na tym terenie 67 wytypowanymi już obiektami. W stosunku do poprzedniego projektu zredukowano w nim liczbę obiektów pochodzących z zachodniej części Górnego Śląska, ze względu na powstanie w 1961 roku Muzeum Wsi Opolskiej w Opolu.
Marzec-kwiecień 1963 rok
Zmiana lokalizacji muzeum z wschodniej części Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku na północno-zachodnią. Było to podyktowane planem budowy drogi „Zielonej”, omijającej zabudowania Kolonii Agnieszki od zachodu, co oznaczałoby przeprowadzenie trasy przez teren muzeum i podzielenie jego obszaru na dwie części.
Lipiec 1963 rok
Ukończenie Założeń projektu budowy Muzeum Wsi Górnośląskiej w Wojewódzkim Parku Kultury i Wypoczynku w Chorzowie. Jego autorami, podobnie jak w poprzednich latach, byli Anzelm Gorywoda i Maria Suboczowa. Konieczność stworzenia nowej dokumentacji podyktowana była zmianą lokalizacji muzeum. Ponownie zredukowano liczbę obiektów z terenu województwa opolskiego a w ich miejsce ujęto budynki z obszaru Zagłębia Dąbrowskiego.
Październik 1963 rok
Leszek Dzięgiel objął kierownictwo nad trzyosobowym Zespołem Realizatorskim Muzeum Wsi Górnośląskiej przy Muzeum Górnośląskim w Bytomiu. Na mocy uchwały PWRN po ukończeniu programu budowlanego w zakresie przeniesienia wytypowanych zabytków budownictwa ludowego i oddania do użytku pawilonu administracyjno-wystawienniczego zespół realizatorski miał doprowadzić do powołania samodzielnej placówki.
Maj 1964 rok
Ukończenie Opisu technicznego do projektu zagospodarowania przestrzennego Muzeum Wsi Górnośląskiej w Wojewódzkim Parku Kultury i Wypoczynku w Chorzowie. Wykonany został przez specjalistów z Państwowego Przedsiębiorstwa Pracowni Konserwacji Zabytków Oddziału w Krakowie oraz biura „Miastoprojekt” Kraków. Głównym projektantem był inżynier Julian Klimek.
Listopad 1964 rok
Ukończono przenoszenie pierwszego obiektu na ekspozycji, którym był spichlerz plebański z Warszowic (poł. XVIII w.). Jako drugi w kolejności posadowiony został wiatrak z Grzawy (I poł. XIX w.), który stanął na terenie przyszłej ekspozycji przed końcem 1964 roku.
1965 rok
Zatrzymanie prac nad dalszą rozbudową ekspozycji, ze względu na konieczność budowy zaplecza technicznego, a także przeprowadzenia niezbędnych prac terenowych, mających na celu dostosowanie ukształtowania terenu do założeń zawartych w projekcie. Zespół realizatorski na czele z Leszkiem Dzięgielem przestaje funkcjonować. Zaprojektowano, a w następnych latach wzniesiono, dwa magazyny na drewno, wiatę do impregnacji, stolarnię a także budynek administracyjno-socjalny, użytkowany przez wiele lat przez PP PKZ.
1968 rok
Po okresie stagnacji wywołanej brakiem wystarczających środków finansowych, ponownie przystąpiono do prac niwelacyjnych i konstrukcyjnych. W tym samym czasie ukończono niezbędną dokumentację techniczno-roboczą.
1969 rok
Przywrócony zostaje Zespół Realizatorski Muzeum Wsi Górnośląskiej, działający przy Muzeum Górnośląskim w Bytomiu. Na jego czele staje Stefan Cechowicz (historyk sztuki i kierownik). W jego skład weszli następnie: Barbara Heidenreich (etnograf), Andrzej Pucher (praktykant), Helena Sobolewska (asystent konserwatora), Małgorzata Zyzik (asystent konserwatora) oraz Antoni Biszko (kierowca). Przeniesiono także cztery nowe obiekty: stodołę z Grzawy, szopę na wozy i szopę na siano z Kobióra oraz spichlerz z Bujakowa.
1972 rok
Podjęto decyzję o zmianie nazwy powstającej instytucji z Muzeum Wsi Górnośląskiej na Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie. Miała ona bardziej odpowiadać charakterowi instytucji, która zaprojektowana została jako muzeum na wolnym powietrzu typu parkowego. Ponadto osoby postronne dwukrotnie podpaliły stodołę z Chybia (XIX w.), doprowadzając do silnego nadpalenia jej konstrukcji, co spowodowało konieczność rozbiórki obiektu.
1974 rok
Na mocy zarządzenia ówczesnego Wojewody Katowickiego z 15 lipca 1974 roku postanowiono o powołaniu 1 sierpnia 1974 roku placówki muzealnej pod nazwą Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie. Otrzymała ona własny statut określający sposób działania i strukturę organizacyjną. Prowadzono także prace przygotowujące instytucję do otwarcia dla zwiedzających.
1975 rok
21 i 22 maja Górnośląski Park Etnograficzny był gospodarzem ogólnopolskiej konferencji etnograficznej poświęconej ochronie zabytków budownictwa drewnianego. Przybyło na nią liczne grono etnografów, historyków sztuki oraz konserwatorów z całego kraju i zagranicy. Wydarzenie to zorganizowano w ramach Międzynarodowego Roku Ochrony Zabytków. Na zakończenie drugiego dnia obrad przygotowano otwarcie ekspozycji i premierowe zwiedzanie muzeum dla wąskiego grona uczestników konferencji. Dla wszystkich zwiedzających muzeum otwarto 1 czerwca 1975 roku.
1977 rok
Zorganizowano jedno z pierwszych wydarzeń folklorystycznych – „Popołudnie w skansenie”.
1978 rok
Po raz pierwszy w sprawozdaniach pojawia się zagadnienie uprawy pól na terenie muzeum. Zasiewem objęto wówczas 2,5 ha terenu ekspozycji. Przedsięwzięcie miało na celu odwzorowanie krajobrazu wiejskiego.
1979 rok
Odbywa się pierwsza edycja Wojewódzkiego Przeglądu „Wiosenne Wici Folklorystyczne”. Wzięło w nim udział osiem zespołów śpiewaczych, siedem zespołów regionalnych (łączących taniec i śpiew), dwie kapele i kilku solistów.
1985 rok
W Wojewódzkim Parku Kultury i Wypoczynku organizowana jest pierwsza edycja Święta Prasy. Na terenie całego parku, między innymi w Górnośląskim Parku Etnograficznym, ustawiono sceny, na których jednocześnie odbywały się występy.
1987 rok
Rozpoczęto budowę kolektora ogólnospławnego przez środek terenu zajmowanego przez Górnośląski Parku Etnograficzny w Chorzowie. Przez sześć lat dostęp do ekspozycji muzeum był w większym lub mniejszym stopniu ograniczony.
1988 rok
Utworzono Dział Oświatowy, którego zadaniem było zainicjowanie działalności edukacyjnej w muzeum i stworzenie pierwszych scenariuszy lekcji.
1991 rok
Rozpoczęto budowę sceny na terenie ekspozycji. Wznowiono organizację Przeglądu „Wiosenne Wici Folklorystyczne” (przez 11 lat odbywał się w Zagrodzie Wsi Pszczyńskiej).
1993 rok
Zorganizowano pierwszą edycję Wakacji w Skansenie, serii cotygodniowych tematycznych wydarzeń organizowanych dla dzieci, bogatych w gry, zabawy, quizy, lekcje muzealne i warsztaty.
1996 rok
Odbyła się pierwsza edycja Śląskich Godów, imprezy współorganizowanej ze Związkiem Górnośląskim. Wydarzenie miało charakter masowy i odbywało się jednocześnie na czterech scenach w różnych częściach Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku w Chorzowie.
1997 rok
Poświęcono kościół z Nieboczów (1791 r.) p.w. św. Józefa Robotnika. Świątynia przenoszona była dwukrotnie: do Kłokocina w 1971 r. i ostatecznie do Muzeum w 1995 r. Za realizację tego przedsięwzięcia Górnośląski Park Etnograficzny otrzymał I nagrodę w wojewódzkim konkursie pt. “Najważniejsze wydarzenie muzealne roku 1997”.
2000 rok
Pożar stodoły z Grzawy oraz szopy na wozy z Kobióra, wywołany uderzeniem pioruna. Pożar został ugaszony, co zapobiegło rozprzestrzenieniu się ognia na inne obiekty ekspozycji. Konstrukcje obu budynków były jednak zbyt nadpalone, dlatego je rozebrano i zrekonstruowano.
2002 rok
Podpisanie przez marszałków województw: śląskiego, małopolskiego i podkarpackiego porozumienia o utworzeniu Szlaku Architektury Drewnianej. W województwie śląskim składał się on się z pięciu pętli (częstochowskiej, gliwickiej, rybnickiej, pszczyńskiej i beskidzkiej) a jednym z obiektów na szlaku stał się Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie.
2003 rok
Po próbach z 2001 roku na stałe wprowadzono cykliczne wydarzenie Dzień Kartofla. Impreza, podczas której odbywały się pokazy prac polowych, prelekcje i degustacja potraw na bazie ziemniaka.
2004 rok
Organizacja pierwszej edycji Pikniku Malarskiego Sielskie Klimaty we współpracy z Zespołem Szkół Plastycznych oraz Stowarzyszeniem Absolwentów i Przyjaciół Szkoły Plastycznej w Katowicach.
2008 rok
Ekspozycja muzealna stała się planem filmowym dla filmu „Młyn i Krzyż” w reżyserii Lecha Majewskiego, a następnie dla dwóch odcinków serialu „Święta Wojna”.
2010 rok
Organizacja pierwszej edycji imprezy Zjazdu Rycerstwa Chrześcijańskiego im. Godfryda de Bouillon, współorganizowanej z Chorzowskim Bractwem Rycerskim Bożogrobców i Urzędem Miasta Chorzowa. Ponadto 20 października zmieniono nazwę z Górnośląski Park Etnograficzny na Muzeum “Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”.
2012 rok
Odbyła się pierwsza edycja imprezy Noc w Muzeum. Jest to impreza cykliczna, która od drugiej edycji organizowana jest w klimatach horroru, z wykorzystaniem motywów demonów śląskich, historycznych, legendarnych czy fikcyjnych postaci, odgrywanych przez aktorów rozlokowanych w przestrzeni ekspozycji.
2013 rok
Oddano do użytku pierwszy w historii instytucji budynek administracyjno-wystawienniczy. Przeniesiono do niego działy merytoryczne oraz administrację. Przebudowano strukturę organizacyjną instytucji i zatrudniono nowych pracowników.
Powstał wówczas Dział Nauki i Edukacji, rozdzielony rok później na dwa osobne działy. Zorganizowanie działu zajmującego się badaniami naukowymi i działalnością wydawniczą, poskutkowało rozpoczęciem wydawania punktowanego czasopisma naukowego pt. Rocznik Muzeum “Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”, naukowej serii wydawniczej, pt. “Monografie i Materiały MGPE” oraz serii popularnonaukowej, pt. “Historia, ludzie i miejsca. Zeszyty budownictwa drewnianego MGPE”. Rozpoczęto także organizację konferencji naukowych w nowo otwartej sali audiowizualnej, natomiast w salach ekspozycyjnych cykliczną organizację wystaw czasowych.
Muzeum otrzymało I nagrodę w konkursie Marszałka Województwa Śląskiego za Wydarzenie Muzealne Roku 2013, w kategorii „dokonania z zakresu konserwacji” za konserwację malowanej szafy ludowej ze zbiorów Muzeum.
Podpisano porozumienie z Janiną Lipińska-Dygacz oraz Kornelią Dygacz o przekazaniu do muzeum spuścizny po profesorze Adolfie Dygaczu. Jest to ogromny zbiór zawierający między innymi: transkrypcje pieśni, teksty wykładów, audycji radiowych i telewizyjnych, a także nagrania dźwiękowe pieśni.
2014 rok
Zakończenie realizacji projektu „Rewitalizacja systemów wodnych na terenie Muzeum Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie wraz z uruchomieniem zakładów historycznego przemysłu wiejskiego”, w ramach którego uruchomiono wiatrak, napędzane siłą wody młyn wodny i folusz, a także wybudowano kopie budynku ze wsi Zborowskie. Za to przedsięwzięcie Muzeum otrzymało nagrodę w ogólnopolskim konkursie na Wydarzenie Muzealne Roku SYBILLA 2014.
Muzeum pozyskało nowe tereny (ok. 10,6 ha) przylegające do jego obszaru na północnym-zachodzie i południowym-wschodzie. Zaplanowano, że zostaną one przeznaczone pod zabudowę m.in. sektora dworskiego, przemysłu wiejskiego oraz budownictwa ery przemysłowej.
2017 rok
Odbyło się uroczyste otwarcie zrekonstruowanego kościoła ewangelickiego z Bobrka (ob. dzielnica Bytomia) z 1932 r. wraz z jego rekonsekracją. Wydarzenie to wpisało się w obchody 500-lecia Reformacji. Jednocześnie był to pierwszy obiekt, który został posadowiony na terenie nowoutworzonej ekspozycji budownictwa ery przemysłowej.
Rozpoczęto publikowanie książek z serii Jako downi bywało. Są to publikacje depozytariuszy niematerialnego dziedzictwa kulturowego, którzy przekazują czytelnikom swoją wiedzę o tradycjach, zwyczajach czy obyczajach, jakie panowały w ich miejscowościach. Rozpoczęto także projekt digitalizacji zbiorów prof. dr. hab. Adolfa Dygacza.
Muzeum “Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” stało się operatorem Szlaku Architektury Województwa Śląskiego, a także zostało wpisane do Państwowego Rejestru Muzeów.
2019 rok
W ramach obchodów rocznicy I powstania śląskiego prezydent Rzeczypospolitej Polskiej zasadził w muzeum Dąb Powstań Śląskich. Ponadto muzeum osiągnęło najwyższy wynik frekwencyjny w historii. Zostało odwiedzone przez 100 632 osoby.
2023 rok
Przy muzeum utworzona została „Dygająca Kapela”, zespół złożony z osób w różnym wieku, różnych profesji i z różnym doświadczeniem wokalnym, które wspólnie śpiewają pieśni ludowe. Lech Majewski na terenie ekspozycji muzeum nakręcił cztery z serii dwunastu wideoartów inspirowanych obrazami Jacka Malczewskiego. Zostały zaprezentowane na wystawie czasowej „Jacek Malczewski / Lech Majewski” w Muzeum Narodowym w Poznaniu.
2024 rok
Po raz pierwszy zorganizowano oprowadzanie po ekspozycji muzeum po śląsku w ramach ETNOszpacyru po noszymu, prowadzonego przez Edwarda Jona, zaś w dwunastym tomie „Rocznika Muzeum »Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie«”, ukazał się jeden z pierwszych recenzowanych artykułów naukowych po śląsku.
2025 rok
Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” obchodziło jubileusz 50-lecia otwarcia instytucji. Instytucja zajmuje obszar ok. 33 hektarów, na którym prezentowanych jest około 78 obiektów małej i dużej architektury z obszaru Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego.
Więcej informacji na temat historii muzeum można znaleźć w publikacji autorstwa Krzysztofa Bulli, pt. Spacerem przez czas. Ludzie i wydarzenia w Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”, Chorzów 2025.
