Ogólnopolska konferencja naukowa:
„To (nie) jest skansen! A także inne: poznane, lecz nierozwiązane dylematy muzealnictwa na wolnym powietrzu”
8–10 października 2025 r., Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”
Osoby zawodowo zajmujące się muzealnictwem na wolnym powietrzu od lat prowadzą ożywioną dyskusję nad najważniejszymi zagadnieniami dotyczącymi funkcjonowania tzw. skansenów. W dniach 8–10 października 2025 roku w Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” odbędzie się ogólnopolska konferencja naukowa „To (nie) jest skansen! A także inne: poznane, lecz nierozwiązane dylematy muzealnictwa na wolnym powietrzu”, poświęcona właśnie tym kwestiom.
Podczas trzech dni obrad uczestnicy – badacze, muzealnicy i praktycy z całego kraju – pochylą się nad szeregiem tematów, które od lat stanowią przedmiot refleksji i środowiskowych sporów. W centrum dyskusji znajdą się między innymi pytania o zasadność używania terminu „skansen” wobec muzeów na wolnym powietrzu, o etyczne i praktyczne aspekty przenoszenia zabytków architektury wiejskiej z ich pierwotnych lokalizacji, a także o równowagę między naukową rzetelnością przekazu a jego atrakcyjnością dla współczesnego odbiorcy.
Podjęte zostaną również rozważania dotyczące roli, jaką tego typu placówki powinny pełnić. Czy ograniczać się do funkcji edukacyjnej i dokumentacyjnej, czy też angażować się w szerszy dyskurs kulturowy i społeczny. Choć tematyka konferencji może wydawać się specjalistyczna, jej znaczenie ma wymiar ogólnospołeczny – w końcu polskie skanseny odwiedzają corocznie setki tysięcy zwiedzających.
W pięciu panelach dyskusyjnych głos zabiorą przedstawiciele m.in. Narodowego Instytutu Dziedzictwa, Narodowego Instytutu Kultury i Dziedzictwa Wsi, Uniwersytetu Jagiellońskiego, Uniwersytetu w Białymstoku, Uniwersytetu Śląskiego, Stowarzyszenia Muzeów na Wolnym Powietrzu w Polsce oraz muzeów z całej Polski – w tym m.in. z: Muzeum Wsi Kieleckiej, Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku, Podlaskiego Muzeum Kultury Ludowej, Muzeum Ziemi Puckiej im. Floriana Ceynowy czy Muzeum-Skansenu Kurpiowskiego im. Adama Chętnika w Nowogrodzie.
Organizatorzy konferencji podkreślają, że przyjęta formuła otwartej wymiany myśli ma doprowadzić do wypracowania listy rekomendacji i dobrych praktyk, które w przyszłości posłużą jako drogowskazy dla muzeów na wolnym powietrzu w Polsce.
Gigamakatka
Podczas otwarcia konferencji zaprezentowana zostanie wyjątkowa inicjatywa artystyczna – projekt „Gigamakatka”, czyli efekt wspólnego wyszywania ogromnej makatki! To rezultat zbiorowego działania, które połączyło tradycję z nowoczesną formą uczestnictwa. Od lipca, raz w tygodniu, w Muzeum spotykali się miłośnicy dawnego rzemiosła i wspólnie, pod okiem twórczyni ludowej i hafciarki Weroniki Łacek, wyszywali makatkę w klasycznym stylu, z jubileuszową sentencją. Każdy z uczestników mógł włączyć się do powstania tej niezwykłej pracy, która zostanie zaprezentowana podczas środowej sesji.
W ramach wydarzenia, 9 października, odbędzie się Walne Zgromadzenie Stowarzyszenia Muzeów na Wolnym Powietrzu w Polsce, podczas którego zostaną wybrane nowe władze i określone kierunki dalszej działalności Stowarzyszenia.
Uczestnicy konferencji odwiedzą również wybrane instytucje kultury regionu – Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu oraz Muzeum Hutnictwa w Chorzowie.
Na całe wydarzenie obowiązują zapisy.
Nieocenioną pomoc otrzymaliśmy od współorganizatora konferencji, którym jest: Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi.
Sponsorem konferencji została firma Signum Project z Krakowa, zajmująca się nowoczesnymi rozwiązaniami w zakresie systemów multimedialnych, ekspozycji muzealnych i edukacyjnych. Dziękujemy za pomoc
