Niezwykła wystawa zagościła na piętrze Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”. Ekspozycja pod tytułem „Ad Altare. Dawne szaty liturgiczne ze zbiorów parafii górnośląskich” obejmuje niemal 70 eksponatów przedstawionych w tajemniczych korytarzach oraz specjalnie oraz specjalnie zaaranżowanej przestrzeni wystawienniczej.
Wernisaż wystawy odbył się 15 czerwca a licznie przybyli goście mogli wysłuchać historii eksponowanych szat oraz idei Ad Altare. W specjalnie zaaranżowanej sali wystawienniczej umieszczono haftowane złotą nicią kapy liturgiczne, bogate w symbolikę ornaty z wizerunkami Najświętszej Maryi Panny, poszczególnych świętych lub symboli eucharystycznych, zdobione złotymi galonami i frędzlami stuły oraz manipularze. Pochodzą one z kolekcji prywatnej ks. Tomasza Brola, parafii Wszystkich Świętych w Gliwicach, parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa w Zabrzu Rokitnicy, parafii św. Andrzeja w Zabrzu, parafii św. Franciszka w Zabrzu, parafii św. Jacka w Bytomiu oraz ze zbiorów naszego Muzeum. Szaty liturgiczne zgromadzone na wystawie są w przeważającej części z lat 20. – i 30. XX wieku i były używane podczas mszy oraz nabożeństw sprawowanych przed reformami liturgicznymi po Soborze Watykańskim II, stąd też cała wystawa jest niejako odniesieniem i ukłonem w stronę dawnej liturgii. Całość wieńczą tablice opisujące zarówno same eksponaty jak i wyjaśniające nazewnictwo oraz symbolikę kolorów szat.
Jak podkreśla kurator wystawy Anna Kulczyk – Ornaty i kapy prezentowane na wystawie nie są eksponatami muzealnymi, chociaż te prezentowane na wystawie na czas ekspozycji takimi się stały, i nie były szyte w takim celu. Każda z tych szat była wykonywana z prostą myślą – miała być używana na chwałę Bożą, na chwałę NMP oraz na chwałę Świętych Pańskich, których wizerunki są zaprezentowane na niektórych z tych szat.
Podczas otwarcia wystawy p.o. dyrektora MGPE Paulina Cius-Górska wspomniała o narodzinach pomysłu na realizację tego wydarzenia.
– W listopadzie ubiegłego roku przy okazji Dnia Wszystkich Świętych udostępniliśmy w naszym zabytkowym kościele z Nieboczów małą kolekcję szat żałobnych, która swoim bogactwem zdobień przyciągała naszych zwiedzających oraz dziennikarzy. Wówczas rozpoczęły się dyskusje w Dziale Obiektów i Zabytków Ruchomych nad opracowaniem wystawy przedstawiającej temat w szerszym kontekście. Z pewnością rodzą się pytania „Dlaczego akurat tak niszowy temat?”. Odpowiadam – gdzie, jeśli nie w muzeum powinniśmy się zajmować tym co zanikające, rzadkie, gdzie ratować przed zapomnieniem dawne tradycje i obrzędy towarzyszące w codziennym życiu naszym przodkom. Efekt wielu miesięcy pracy robi wrażenie. Odkrywamy przed zwiedzającymi tajemniczy świat symboli oraz ukrytych znaczeń, dostarczając jednocześnie sporej porcji doznań estetycznych – podsumowuje Paulina Cius-Górska.
O wystawie bardzo przychylnie wypowiedzieli się ks. Jarosław Buchenfeld jak i ks. Tomasz Brol, z którego kolekcji pochodzi wiele obiektów zaprezentowanych na ekspozycji, a który używa ich do sprawowania Mszy św. w klasycznym rycie rzymskim w Kaplicy św. Anny w Zabrzu. Z Mszą Świętą „trydencką” ks. Brol zapoznał się w czasie formacji seminaryjnej zarówno teoretycznie, samodzielnie studiując opracowania na jej temat, jak i praktycznie – przy ołtarzu w kościele pw. św. Sebastiana w Opolu. Swoją Mszę Świętą prymicyjną w Klasycznym Rycie Rzymskim, celebrował w bytomskim kościele Ducha Świętego w 2016 r. Od tego też czasu kolekcjonuje dawne ornaty, których posiada ok. 50.
Wśród zaproszonych gości na wernisażu obecni byli także państwo Anna i Ryszard Makowieccy, właściciele Muzeum Krzyża Świętego na Górze św. Anny oraz Muzeum Sztuki Sakralnej w pobliskiej Ligocie Dolnej, którzy byli pod wrażeniem ilości i bogactwa szat zaprezentowanych na wystawie, a także całej aranżacji. W wernisażu uczestniczyli również przedstawiciele instytucji kultury Województwa Śląskiego, historycy, historycy sztuki, a także osoby, które użyczyły eksponaty na czas trwania wystawy.
Wystawa „Ad Altare. Dawne szaty liturgiczne ze zbiorów parafii górnośląskich” została objęta honorowym patronatem J.E. Biskupa Gliwickiego Sławomira Odera.
Ekspozycja będzie prezentowana do 31 grudnia 2023 r. a może ją zwiedzać wraz z przewodnikiem w następujące dni oraz godziny:
Środy – godz. 10.00-15.30
Soboty- godz. 10.00-18.00
Niedziele – godz. 10.00-18.00
Zapraszamy.
