Category: Bez kategorii


Tajemnice Ziemii Bytomskiej

Przez Marcin Gaweł,

„Ziemia bytomska w późnym średniowieczu. Próba rekonstrukcji krajobrazu kulturowego” Przemysława Noparlika, jest 19 tomem w serii monografie i materiały. Publikacja porusza problematykę średniowiecznego krajobrazu kulturowego Górnego Śląska, skupiając uwagę czytelnika na szczególnie mocno przekształconym przez działalność człowieka, wycinku tego regionu – ziemi bytomskiej.

Chronologicznie książka obejmuje wieki XIV i XV oraz pierwsze trzy dekady XVI stulecia,. Próbę rekonstrukcji krajobrazu podjęto w oparciu o materiały pisane, archeologiczne, toponomastyczne i kartograficzne, jak choćby o długo uznawany za zaginiony urbarz z 1532 roku, opisujący kilkadziesiąt podbytomskich wsi.

Publikacja poszerza dotychczasowy stan wiedzy na temat późnośredniowiecznego krajobrazu ziemi bytomskiej, a także weryfikuje wiele błędnych informacji dotyczących początków podbytomskich wsi. Stanowi dobry punkt wyjścia do dalszych badań szczegółowych, zwłaszcza dla autorów planujących monografie poszczególnych miejscowości z obszaru dawnej ziemi bytomskiej.

Przemysław Noparlik (ur. 1984 r.) historyk, doktor nauk humanistycznych, działacz społeczny, przewodnik terenowy po województwie śląskim. Absolwent historii na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach (2008 r.) oraz podyplomowo historii sztuki na tejże uczelni (2009 r.). Autor rozprawy doktorskiej pt. Ziemia bytomska w późnym średniowieczu. Próba rekonstrukcji krajobrazu kulturowego, napisanej pod kierunkiem prof. dr. hab. Antoniego Barciaka (2016 r.). Nauczyciel historii w szkołach Mikołowa i Rudy Śląskiej, szczególnie zaangażowany w troskę o lokalne dziedzictwo historyczne. Założyciel i były prezes stowarzyszenia Genius Loci – Duch Miejsca. Społeczny opiekun średniowiecznego gródka w Kochłowicach. Autor kilku artykułów naukowych na temat przeszłości Górnego Śląska oraz książki pt. Historia szkoły w Borowej Wsi na tle dziejów miejscowości. Redaktor licznych haseł dotyczących Górnego Śląska w internetowej encyklopedii Wikipedia.

 

  Category: Bez kategorii
  Komentarze: Możliwość komentowania Tajemnice Ziemii Bytomskiej została wyłączona

Konferencja „Muzea skansenowskie jako produkty turystyczne w nowej perspektywie unijnej 2022- 2027”

Przez Adam Mikosz,

„Stowarzyszenie Muzeów na Wolnym Powietrzu w Polsce” zaprasza na spotkanie poświęcone ocenie sytuacji muzealnictwa skansenowskiego w kraju. Spotkanie odbędzie się w Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu w dniach 28.02-1.03.2022r. Patronat nad konferencją objął Marszałek Województwa Mazowieckiego i Dyrektor Narodowego Instytutu Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów.

Program konferencji w formacie pdf.

Transmisję z konferencji będzie można znaleźć na youtubowym kanale Muzea skansenowskie jako produkty turystyczne.

 

  Category: Bez kategorii
  Komentarze: Możliwość komentowania Konferencja „Muzea skansenowskie jako produkty turystyczne w nowej perspektywie unijnej 2022- 2027” została wyłączona

Dzieje śląskich rodzin – konkurs

Przez Marcin Gaweł,

Muzeum “Górnośląski Park Etnograficzny ogłasza V edycję konkursu na realizację zadania pod nazwą „Rekonstrukcja i archiwizacja genealogii rodzin zamieszkujących wsie Górnego Śląska”.

“Chłopi, pomimo że stanowili w przeszłości najliczniejszą warstwę społeczną, nie doczekali się dotąd zbyt wielu opracowań genealogicznych. Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” w ramach swojego programu badawczego stara się zachęcić osoby zajmujące się genealogią do publikowania artykułów i monografii poświęconych pochodzeniu i historii rodzin chłopskich wraz z przestawieniem realiów społeczno-gospodarczych, w których żyli” – mówi dr Agnieszka Przybyła Dumin, kierownik Działu Nauki MGPE.

Konkurs adresowany jest do:

– absolwentów i studentów: historii, etnografii, kulturoznawstwa, socjologii, filologii polskiej i kierunków pokrewnych

– członków stowarzyszeń ukierunkowanych na badania historyczne, genealogiczne i kulturoznawcze, którzy mają doświadczenie w prowadzeniu badań genealogicznych.

Praca konkursowa powinna składać się z następujących elementów:

1. charakterystyki wytypowanej rodziny wraz z informacją o dostępności dokumentów archiwalnych,

2. harmonogramu planowanych czynności, z tym, że projekt powinien zostać zrealizowany w pół roku w przypadku, gdy jego efektem będzie opracowanie artykułu (objętość minimum 0,5 arkusza wydawniczego), oraz półtora roku, gdy efektem stanie się monografia (objętość minimum 6 arkuszy wydawniczych). W uzasadnionych przypadkach termin może ulec przedłużeniu o 3 miesiące,

3. kwestionariusza badawczego,

4. konspektu publikacji wraz z proponowaną bibliografią,

5. kalkulacji kosztów realizacji zadania.

Zgłoszenia należy składać w siedzibie Organizatora w zaklejonych kopertach z dopiskiem Konkurs pn. „Rekonstrukcja i archiwizacja genealogii rodzin zamieszkujących wsie Górnego Śląska” od poniedziałku do piątku w godzinach od 7:30 do 15:30 w terminie do dnia 31 maja 2022 roku.

“Nagrodą w Konkursie jest zaproszenie do negocjacji w sprawie zawarcia umowy o przeprowadzenie badań i opracowanie ich wyników w postaci artykułu lub monografii, na podstawie której Muzeum pokryje koszty kwalifikowane niezbędnych działań (koszty pozyskania dokumentów, przejazdów, honoraria itp.) oraz opublikuje artykuł lub monografię, które zyskają pozytywne recenzje, odpowiednio w Roczniku Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” lub w serii wydawniczej Monografie i Materiały MGPE” dodaje dr Przybyła – Dumin.

Pokłosiem dotychczasowych edycji było opracowanie pięciu monografii:

– Michael Morys-Twarowski, Dzieje rodu Tomanków ze Śląska Cieszyńskiego od XVII do początku XX wieku,

Artur Paczyna, Malokowie z Radzionkowa i okolic,

Mirosław Mitrenga, Genealogia świerklanieckiego rodu Mitręgów/Mitrengów,

Przemysław Piwowarczyk, Rolnictwo i rolnicy w Bogucicach ze szczególnym uwzględnieniem rodziny Nyców,

Michael Morys-Twarowski, Dzieje rodu Morysów ze Śląska Cieszyńskiego od XVIII do początku XX wieku.

Ponadto powstały trzy artykuły opublikowane w Roczniku MGPE. Serdecznie zapraszamy do zapoznania się z tymi publikacjami, gdyż są one nie tylko źródłem cennych informacji, ale mogą stanowić inspirację do napisania własnej książki lub artykułu podejmującego zagadnienia genealogiczne.

Szczegóły konkursu znajdą Państwo w Regulaminie Konkursu

  Category: Bez kategorii
  Komentarze: Możliwość komentowania Dzieje śląskich rodzin – konkurs została wyłączona

Przerwa w działaniu karczmy

Przez Adam Mikosz,

Karczma w chorzowskim skansenie

Mamy dobre wieści dla fanów świetnej kuchni. Jak dowiadujemy się od najemcy naszej Karczmy trudności organizacyjne zostały zażegnane!

Zgodnie z przekazaną nam przez najemcę informacją znajdująca się na terenie MGPE Karczma ze Świerczyńca będzie czynna od 05.02.2022 r. (sobota).

  Category: Bez kategorii
  Komentarze: Możliwość komentowania Przerwa w działaniu karczmy została wyłączona

Etnoferie w Skansenie

Przez Marcin Gaweł,

Świece z naturalnego wosku, etnopoduszki w kształcie wiejskiej chałupy czy malowidła przedstawiające tradycyjne lokalne zjawy – to tylko niektóre przedmioty, które wykonają najmłodsi mieszkańcy regionu w czasie tegorocznych „Etnoferii w Skansenie”, organizowanych przez Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”.

– Na pierwszy tydzień ferii zimowych zaplanowaliśmy przede wszystkim zajęcia warsztatowe, które odbędą się w galerii na parterze budynku administracyjnego. Z kolei drugi tydzień wypełniony będzie zabawami i atrakcjami odbywającymi się w przestrzeni muzealnej ekspozycji na wolnym powietrzu – mówi Joanna Skorupska-Badura, kierowniczka Działu Edukacji i Popularyzacji MGPE.

I tak, 15 lutego  odbędą się warsztaty robienia maski karnawałowej „Zamaskowani”, podczas których uczestnicy zostaną zapoznani z obrzędami praktykowanymi w karnawale. Z przygotowanych materiałów plastycznych – tektury, farby, filcu, brokatu, wstążek – wykonają dla siebie maskę w wybranym wzorze: dziada, diabła albo niedźwiedzia.

Środa (16 lutego) będzie stał pod znakiem warsztatów pt. „Poduszki w stylu etno”, na których uczestnicy stworzą swoją puchową wersję szkoły z Wapienicy. Każdy otrzyma wykonaną z tkaniny bazę w kształcie chałupy, którą własnoręcznie ozdobi elementami z filcu i sznurka, a następnie odpowiednio uformuje do kształtu poduszki. Całość zostanie zszyta na maszynie przez prowadzącą warsztaty pracownicę muzeum.

Podczas kolejnego, (17. lutego) czwartkowego warsztatu robienia świec pt. „Magia wosku”, uczestnicy otrzymają słoiki, które – z pomocą prowadzących – wypełnią naturalnym woskiem, a następnie uzupełnią suszonymi kwiatami. Stworzone świece będą wspaniałą pamiątką, którą zabiorą ze sobą do domów.

Pierwszy tydzień ferii zakończy się w piątek (18 lutego) warsztatami pt. „Chodź, namaluj swój strach”. Zajęcia rozpoczną się od wspólnego czytania opowieści o dawnych wierzeniach ludowych i strachach (południcy, utopcu, czarownicy czy zmorze). Na podstawie usłyszanych przekazów, uczestnicy uwiecznią na płótnie własne wyobrażenia tych postaci.

Zajęcia przewidziane na pierwszy tydzień ferii będą się rozpoczynały o godzinie 11.00, zaś potrwają około dwóch godzin.

Ze względu na bezpieczeństwo sanitarne w warsztatach będzie mogło wziąć udział maksymalnie 15 osób. Koszt uczestnictwa w zajęciach to 25 zł za osobę za każdy warsztat, opiekunowie – według cennika. Zapisy na warsztaty pod numerem telefonu 32 241 07 18 wew. 204. Oferta skierowana jest dla gości indywidualnych muzeum. Podczas warsztatów konieczne będzie używanie maseczek ochronnych, dezynfekcja rąk oraz przestrzeganie procedur bezpieczeństwa, związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19.

W drugim tygodniu ferii zajęcia będą się odbywać w terenie. Od wtorku (22. lutego) do piątku (25.lutego), w godzinach od 12.00 do 14.00, przewidziane jest rozpalanie ogniska (duże kręgi ogniskowe), przy którym można będzie się nie tylko ogrzać ale też upiec własny prowiant. O godzinie 11.00 przy wejściu do skansenu czekał będzie przewodnik, który oprowadzi po ekspozycji muzealnej i opowie o drewnianych obiektach wiejskich.

A jeśli w drugim tygodniu ferii aura będzie sprzyjała zimowym atrakcjom, to zaplanowano zabawy i animacje takie, jak rzut śnieżkami do celu, wyścig na sankach czy stawianie najwyższego bałwana. Będzie też można wypożyczyć sanki, wpłacając kaucję w kasie Muzeum. Zaś jeśli śniegu zabraknie, zorganizowane zostaną, między innymi podchody z poszukiwaniem tajemniczego przedmiotu ukrytego w jednej z chałup.

Organizator zastrzega sobie prawo do zmian lub odwołania wydarzeń ze względu na sytuację epidemiczną.

  Category: Bez kategorii
  Komentarze: Możliwość komentowania Etnoferie w Skansenie została wyłączona

Nowości wydawnicze Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”

Przez Marcin Gaweł,

Pierwszą z muzealnych nowości jest książka autorstwa Agaty Krajewskiej „Skończone powstanie, złożona już broń…Zbiór pieśni powstańczych z archiwum Adolfa Dygacza”, drugą – dziewiąty tom Rocznika Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”. Obydwa wydawnictwa mają wspólny mianownik – jest nim dorobek wybitnego muzykologa i folklorysty Adolfa Dygacza.

„Skończone powstanie, złożona już broń…Zbiór pieśni powstańczych z archiwum Adolfa Dygacza”, to najnowsze wydawnictwo Muzeum serii Monografie i materiały.

– Choć wydawać by się mogło, że o powstaniach powiedziano prawie wszystko, wciąż nadarzają się okazje umożliwiające ponowne sięgnięcie do zanikającego, cichego głosu powstańców. Jedną z nich stanowi aktualny dostęp do częściowo niepublikowanego archiwum śląskiego etnomuzykologa Adolfa Dygacza, które zostały przekazane do Muzeum przez Spadkobierczynie. Znalazło się w nim miedzy innymi ponad dwieście pieśni powstańczych wraz z ich licznymi wariantami – mówi Agata Krajewska, autorka publikacji.

Niniejsza antologia w sposób przystępny tworzy uporządkowany zbiór pieśni (częściowo zrekonstruowanych), w którym każdy z utworów stanowi pełne, zamknięte dzieło z nieznanymi dotąd wariantami melodycznymi i słownymi. Gratką dla odbiorców będzie zapewne dołączona do książki płyta, na której znajduje się 16 oryginalnych nagrań archiwalnych z takimi utworami jak m.in. „ Do bytomskich strzelców”, „Jasne słonko za te czarne góry” czy „Przyszło mi już przyszło” oraz 229 nagrań dźwiękowych z linią melodyczną utworów, które znajdziemy w publikacji.

„Skończone powstanie, złożona już broń…Zbiór pieśni powstańczych z archiwum Adolfa Dygacza” to pozycja będąca cennym źródłem nie tylko naukowym czy artystycznym, ale i niosącym ze sobą ładunek emocjonalny, który dla wielu czytelników będzie miał znaczenie sentymentalne.

Książkę można nabyć w sklepie muzeum – zarówno stacjonarnym, jak i internetowym: Skończone powstanie, złożona już broń… Zbiór pieśni powstańczych z archiwum Adolfa Dygacza.

 

Rocznik Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” Tom 9 (2021)

Dziewiąty numer „Rocznika Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” w większości poświęcony jest wybitnemu muzykologowi i folkloryście profesorowi Adolfowi Dygaczowi.

Helena Synowiec – autorka pierwszego artykułu pt. „Gwara śląska w zbiorach pieśni Adolfa Dyfgacza”, pokazała, jak w leksykalnej warstwie zebranych przez profesora pieśni ujawnia się kulturowy idiom regionu, Izabela Paszko („Amatorskie pieśni okupacyjne w kontekście komunikacji nieformalnej”) odkryła w nich ślady doświadczenia okupacyjnego mieszkańców Zagłębia Dąbrowskiego,  Agata Krajewska (pracownica Działu Nauki MGPE, „Pionierskie kierunki badawcze Adolfa Dygacza. Wybrane aspekty”) wskazała na wielowymiarowy, interdyscyplinarny charakter dorobku Adolfa Dygacza i znalazła w nim wiele wartych zainteresowania badawczego obszarów, zaś Dionizjusz Czubala przedstawił tego znakomitego etnomuzykologa jako wielkiego wizjonera i prekursora badań folklorów zawodowych z obszaru województwa śląskiego („Adolf Dygacz – wizjoner i inspirator”).

Interesujące konteksty muzykologiczne wprowadzają też artykuły Angeliki Szepiszczak i Magdaleny Toboły-Feliks. Pierwsza z autorek analizuje powinowactwa pomiędzy XV-wieczną pieśnią religijną Dusza z ciała wyleciała i „Lamentem” ¬ późną kompozycją Wojciecha Kilara (“Dusza z ciała wyleciała – inspiracja XV-wieczną pieśnią wykorzystana w utworze „Lament” Wojciecha Kilara”), druga natomiast, podążając wzdłuż granicy łączącej muzykologię z etnologią, opisuje sceniczne modyfikacje stroju ludowego („Paradny ubiór chłopski a kostium estradowy – formy rozbarskiego stroju ludowego w prezentacjach scenicznych zespołów regionalnych Górnego Śląska (studium przypadku)”).

Rozważania etnomuzykologiczne uzupełnia artykuł Marty Paszko, która oddaje głos garnkom, talerzom i pancerfaustom. Autorka, przywołując szerokie spektrum obiektów żeliwnych – od elementów dekoracyjnych i emaliowanych naczyń, przez sprzęty gospodarskie, aż po wyposażenie wojskowe-  wprowadza nas w świat, w którym przedmioty rozumiane są jako osobliwe rezerwuary pamięci – kumulują w sobie nie tylko doświadczenia pojedynczych ludzi, ale też skomplikowane losy całych społeczności („Garnki, talerze i pancerfausty – rybnicka Huta „Silesia” i jej wyroby w kontekście wieloaspektowych badań regionu”).

Tom kończy recenzja Dominika Nowakowskiego, omawiającego wydaną w 2020 roku przez Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” – i uhonorowaną wyróżnieniem w 41. konkursie na wydarzenie muzealne roku – monografię Śląska fabryka fajek glinianych w Zborowskiem. Wyniki badań, studia, konteksty pod redakcją Barbary Papaj. Wydawnictwo to – wyjątkowe zarówno w planie merytorycznym, jak i edytorskim – jest jednym z nielicznych w Polsce i Europie tak wnikliwych opracowań tematu fajczarskiego („Recenzja publikacji: Śląska fabryka fajek glinianych Wyniki badań, studia, konteksty pod redakcją Barbary Papaj”).

Rocznik Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” jest czasopismem naukowym, na łamach którego publikowane są artykuły na temat materialnego i niematerialnego dziedzictwa wsi górnośląskiej i zagłębiowskiej oraz innych obszarów w granicach administracyjnych współczesnego województwa śląskiego, sytuując je także w szerszej perspektywie – Polski, Europy i świata. Konteksty te umożliwiają głębsze zrozumienie zjawisk zachodzących w obszarze zainteresowań MGPE. Publikowane prace etnografów, folklorystów, antropologów, kulturoznawców, historyków, architektów, historyków sztuki, etnosocjologów oraz archeologów umożliwiają prezentowanie różnych warsztatów badawczych i ustaleń wynikających z wykorzystywania odmiennych metodologii.

 

  Category: Bez kategorii
  Komentarze: Możliwość komentowania Nowości wydawnicze Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” została wyłączona

Karczma nieczynna do odwołania

Przez Adam Mikosz,

Karczma w chorzowskim skansenie

Szanowni Państwo,

zgodnie z informacją przekazaną nam przez najemcę znajdującej się na terenie MGPE Karczmy ze Świerczyńca, będzie ona nieczynna do odwołania.

Przepraszamy za ewentualne niedogodności.

  Category: Bez kategorii
  Komentarze: Możliwość komentowania Karczma nieczynna do odwołania została wyłączona

1 stycznia 2022 Muzeum nieczynne

Przez Marcin Gaweł,

Ule w chorzowskim skansenie - przykryte śniegiem

Uprzejmie informujemy, że w najbliższą sobotę – 1 stycznia 2022 – Muzeum GPE będzie nieczynne dla zwiedzających. Na zwiedzanie ekspozycji zapraszamy od niedzieli 2 stycznia.

  Category: Bez kategorii
  Komentarze: Możliwość komentowania 1 stycznia 2022 Muzeum nieczynne została wyłączona

Utrudnienia w dojeździe do Muzeum

Przez Marcin Gaweł,

Skansen Chorzów - brama wjazdowa

W związku z organizacją Sylwestrowej Mocy Przebojów na Stadionie Śląskim  31 grudnia 2021r. utrudniony będzie wjazd do Parku Śląskiego od strony alei Harcerskiej.

Za niedogodności przepraszamy!

  Category: Bez kategorii
  Komentarze: Możliwość komentowania Utrudnienia w dojeździe do Muzeum została wyłączona

Życzenia Bożonarodzeniowe!

Przez Adam Mikosz,

Dobrych i spokojnych

Świąt Bożego Narodzenia

oraz spełnień wszelakich w Nowym Roku

życzy

Artur Madaliński

Dyrektor Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”

wraz z Pracownikami

 

Tajemnica podarków ukrywanych w szafie

i las młodych choinek

stłoczonych na miejskim placu

jak chór niewolników który nocą śpiewa

pieśń skazańców z opery Verdiego.

 

Ciemne ulice miasta

i nagle rozbłysłe gwiazdozbiory

z zapartym tchem śledzone

przez małych astronomów.

 

Zastygłe łzy wosku na choinkowych świeczkach

i zapach rozwijający się jak

kwiat w cieple pokoju

Ta nagle objawiona opiekuńczość nocy

tkliwie pochylonej nad uśpionym niemowlęciem.

 

Pamiętasz ten chrzęst śniegu

i pierwsze akordy organów północą

i papierowy łańcuch jej uśmiech

przez który przeświecał świat cały.

 

Julia Hartwig, Wigilia

[ z tomu Zapisane, 2013 ]

 

 

  Category: Bez kategorii
  Komentarze: Możliwość komentowania Życzenia Bożonarodzeniowe! została wyłączona