Sklep

Śląska fabryka fajek glinianych w Zborowskiem. Wyniki badań, studia, konteksty

red. Barbara Papaj

Publikacja Śląska fabryka fajek glinianych w Zborowskiem. Wyniki badań, studia, konteksty jest monografią zbiorową, stanowiącą podsu­mowanie badań autorów tekstów nad zagadnieniem szeroko pojętego fajczarstwa europejskiego, jak również dzia­łań prowadzonych z ramienia Muzeum „Gór­nośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” przy tytułowej manufakturze. Wydanie niniejszej publikacji – je­dynej tak szczegółowo traktującej o wytwórni w Zborowskiem – było możliwe dzięki otrzymanemu w 2019 roku dofinansowaniu ze środków Ministra Kultury i Dzie­dzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Książka podzielona została na dwie zasadnicze części. W pierwszej poruszone zostały zagadnienia związane z szerokim kontekstem funkcjonowania wytwórni europejskich. Zaprezentowany został między innymi aktualny stan wiedzy dotyczącej zagadnień historii i archeologii palenia tytoniu w okresie nowożytnym – modeli wschodnioeuropejskiego oraz zachodnioeuropejskiego. Opisane zostały ponadto początki fajczarstwa europej­skiego i najważniejsze niderlandzkie ośrodki produkcji oraz dystrybucja XVII- i XVIII-wiecznych fajek jednorodnych pochodzących z Anglii, Niderlandów i krajów niemieckich na tereny obecnej Polski. W jednym z tekstów podjęto również próbę syntezy dotychczaso­wych informacji na temat manufaktur fajkar­skich działających od 1753 roku w Rościnie i od 1765 roku w Weissenspring z uwzględnie­niem opublikowanych danych na temat ich wytwórczości.

Druga część wydawnictwa po­święcona została w całości manufakturze w Zborow­skiem. Zawarto w niej treści związane z historią samej miejscowości i fabryki fajek oraz bardziej szczegółowe na temat regulacji prawnych, jakim podlegała wytwórnia, handlu jej wyrobami, a także zatrudnionych w niej pracowników i ich rodzin. Ponadto w kolejnych rozdziałach scharakteryzowano badania archeologiczne przeprowadzone w 2013 i 2014 roku w miejscu funkcjonowania manufaktury oraz podkreślono istotne znaczenie jak najszerszych interdyscyplinarnych badań i ich właściwej interpretacji przed translokacją obiektu do muzeum na wolnym powietrzu (jako przykład podając działania zrealizowane przez Muzeum przy zabytkowym budynku ze Zborowskiego). Publikację zamyka obszerny roz­dział poświęcony analizie materiału ruchomego pozyskanego w trakcie badań archeologicznych przeprowadzonych w Zborowskiem.

Wydawnictwo stanowi cenne źródło po­znawcze dla środowiska naukowego, zawiera także bazę porównawczą dla zabytków związanych z szeroko pojętym użytkowa­niem fajek pochodzących z badań wyko­paliskowych. Dzięki interdyscyplinarnemu charakterowi może stać się także interesującą lekturą dla czytel­ników żywo zainteresowanych historią re­gionu.

Informacje techniczne:

ISBN 978-83-958239-4-7

format 29,5 cm x 21,5 cm, 490 stron, oprawa twarda

Chorzów 2020