Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” zostało uhonorowane w konkursie na Wydarzenie Muzealne Roku organizowanym przez Marszałka Województwa Śląskiego. Za najlepsze dokonanie z zakresu konserwacji uznano przedsięwzięcie pn.: Konserwacja i restauracja pralki MIELE zaś w kategorii dokonań z zakresu inicjatyw edukacyjnych oraz popularyzacji dziedzictwa kulturowego, w tym wydawnictwa multimedialne wyróżnienie otrzymał projekt „Etno brzmienia”.
Ustanowiona w 2006 roku Nagroda Marszałka Województwa Śląskiego za Wydarzenie Muzealne Roku przyznawana jest za osiągnięcia w zakresie działalności muzealnej w roku poprzedzającym nagrodę. Jej zadaniem jest podkreślenie wagi ochrony i upowszechniania dziedzictwa kulturowego i naturalnego.
Nagrodę z rąk Joanny Bojczuk, Członkini Zarządu Województwa Śląskiego odebrali Paulina Ciuś-Górska – dyrektor Muzeum, Barbara Klajmon kierownik Działu Obiektów i Zabytków Ruchomych a także Damian Adamczak, starszy kustosz z Działu Obiektów i Zabytków Ruchomych MGPE za konserwację pralki oraz Weronika Łacek – specjalista ds. edukacji i popularyzacji MGPE oraz Anna Anzorge-Potrzebowska – główny specjalista ds. projektów pozabudżetowych za projekt edukacyjny.
– Ochrona zabytków oraz upowszechnianie tradycji to nie tylko nasza misja, ale przede wszystkim odpowiedzialność wobec przyszłych pokoleń – mówi Paulina Ciuś-Górska, dyrektor Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”. – Wierzymy, że dziedzictwo kulturowe to żywa opowieść, która wciąż może inspirować, uczyć i łączyć ludzi. Każdy projekt, który realizujemy, ma na celu nie tylko konserwację materialnych śladów przeszłości, takich jak zabytki techniki czy architektury, ale także przywracanie znaczenia obrzędom, wspomnieniom i zwyczajom, które przez pokolenia kształtowały tożsamość naszej społeczności.
Konserwacja pralki „Miele” – muzealna perełka techniki z lat 30. XX wieku
Nagrodzonym główną nagrodą przedsięwzięciem jest projekt konserwacji i restauracji unikalnej pralki mechanicznej marki „Miele”, pochodzącej najprawdopodobniej z początku lat 30. XX wieku. Zabytek ten stanowi niezwykły przykład wczesnych urządzeń gospodarstwa domowego, które zmieniały codzienne życie mieszkańców wsi i miast.
Zachowana pralka, wykonana z drewna i metalu, posiada bęben w formie klepkowej balii dębowej, wirnik piorący z napędem mechanicznym, wyżymaczkę z obrotowymi rolkami oraz charakterystyczną, aluminiową osłonę z napisem „Miele”. Całość spoczywa na stabilnej, trójkątnej podstawie z kółkami i miejscem montażu silnika. Obiekt pozyskano do zbiorów muzeum przed 1996 rokiem i wpisano do inwentarza muzealiów pod numerem GPE/RP-460.
Wzorcową konserwację urządzenia przeprowadziła: oraz Sylwia Kudła-Herner z Pracowni Konserwacji Zabytków ARTCON a projektem z ramienia Muzeum kierował Damian Adamczak, starszy kustosz z Działu Obiektów i Zabytków Ruchomych MGPE. Dzięki ich zaangażowaniu i precyzji, obiekt został profesjonalnie zabezpieczony i odnowiony, przy jednoczesnym zachowaniu jego historycznej autentyczności. Pralka stała się jednym z cenniejszych eksponatów, prezentowanych obecnie z dumą na wystawie jubileuszowej.
„Etno Brzmienia” – śląskie dziedzictwo muzyczne w nowoczesnej odsłonie
Drugim uhonorowanym projektem jest „Etno Brzmienia” – przedsięwzięcie kulturalno-edukacyjne, którego celem była popularyzacja śląskich pieśni ludowych i zawodowych zebranych przez prof. Adolfa Dygacza oraz wprowadzenie ich w przestrzeń nowoczesnej edukacji muzealnej.
Inicjatywa obejmuje szereg działań, w tym warsztaty i spacery edukacyjne dla dzieci, młodzieży i dorosłych, tworzenie materiałów dydaktycznych oraz interaktywną ścieżkę zwiedzania. Jednym z kluczowych elementów projektu jest publikacja „Patrzcie, dzieci, kruszec leci…” skierowana do uczniów w wieku wczesnoszkolnym oraz ich nauczycieli i opiekunów. Zawiera ona pieśni górnicze, hutnicze i kowalskie – wraz z edukacyjnymi ćwiczeniami, zabawami oraz kodami QR umożliwiającymi dostęp do nagrań, podkładów muzycznych, audiobooka z elementami audiodeskrypcji i materiałów w Polskim Języku Migowym.
„Etno brzmienia” to także wyjątkowa muzyczna ścieżka zwiedzania, rozmieszczona w 18 punktach ekspozycji plenerowej MGPE. Dzięki audioprzewodnikom bądź wykorzystując dostęp do internetu na własnych urządzeniach, goście muzeum mogą wsłuchać się w historie o życiu codziennym dawnych mieszkańców śląskich i zagłębiowskich wsi – od narodzin i dzieciństwa, przez miłość i pracę, aż po zwyczaje i rytuały. Narracja ścieżki oparta została na autentycznych pieśniach, często wykonywanych przez osoby, które znały je z codziennego życia.
Projekt stanowi znakomity przykład, jak w nowoczesny i angażujący sposób przekazywać wiedzę o przeszłości i regionalnym dziedzictwie.
„Etno Brzmienia”: Wybór i opracowanie pieśni, opracowanie ćwiczeń – Agata Krajewska-Mikosz, Wsparcie muzyczne – Kamil Gojowy, Wstęp i słowniczek – Zespół Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”, Ilustracje i skład – Agnieszka Ilaszczuk, Redakcja, korekta językowa – Iwona Guzik.
