Category: Bez kategorii

Zapraszamy na spotkanie z Zofią Przeliorz, autorką książki „Dusza Starego Domu” z serii wydawniczej Muzeum “Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”. Spotkanie, które odbędzie się 1 lipca o godzinie 18.00 w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Żorach, z których pochodzi autorka, poprowadzi dr Agnieszka Przybyła-Dumin – kierownik Działu Nauki Muzeum “Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”.

„Dusza starego domu” to trzeci tom serii wydawniczej naszego Muzeum pn. „Jako downi bywało”, której autorami są depozytariusze niematerialnego dziedzictwa kulturowego Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego.

Książka to zbiór obejmujący ponad wiek wspomnień rodzinnych – radosnych i smutnych, dotyczących spraw doniosłych i drobnych, związanych z codziennością i czasem świątecznym, wydarzeniami historycznymi i teraźniejszością. Prezentowane w nim życie rodzinne, pełne wzajemnej troski i szacunku wobec starszego pokolenia, tworzy obraz tradycyjny, ale jednocześnie wskazuje na dokonujące się na przestrzeni lat zmiany.

Poza opowieściami wspomnieniowymi Czytelnik odnajdzie także m.in. podania wierzeniowe o istnieniu istot demonicznych czy możliwość kontaktu z duszami zmarłych oraz legendy opiewające losy bohaterów świata chrześcijaństwa. Licznie reprezentowane są ponadto pieśni ludowe oraz różnorodne powiedzenia. Autorka z pieczołowitością opisała zwyczaje i obrzędy doroczne oraz rodzinne.

Przyjęta przez Zofię Przeliorz forma narracji, a także podejmowana problematyka umożliwia zatem istotny wgląd w świat wartości, norm i wzorów zachowań obowiązujących w opisywanej społeczności. Wszystko to czyni „Duszę starego domu” ważnym źródłem do badania kultury regionalnej, a także jednym z elementów jej przekazu. Nie ma też wątpliwości, że będzie cenną i przyjemną lekturą dla każdego, kto po nią sięgnie.

Podczas spotkania nie zabraknie elementu muzycznego, starych fotografii i wspomnień.

Dr Agnieszka Przybyła-Dumin jest absolwentką kulturoznawstwa Uniwersytetu Śląskiego (specjalizacja: teoria i historia kultury). Ponadto Kierownikiem Działu Nauki Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”, adiunktem na Wydziale Humanistyczno-Społecznym Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej, pracownik merytoryczny Miejskiego Domu Kultury w Czechowicach-Dziedzicach. Autorka trzech publikacji książkowych i kilkudziesięciu artykułów naukowych. Redaktorka pięciu tomów opartych na etnograficznych badaniach terenowych własnych i współrealizowanych oraz licznych innych wydawnictw naukowych. Redaktor naczelna Rocznika Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”. Twórczyni i realizatorka licznych projektów badawczych mających na celu zarchiwizowanie, zrozumienie i zachowanie niematerialnego dziedzictwa Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego, a także konferencji naukowych oraz cykli spotkań i wykładów.

Wydanie publikacji dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Serdecznie zapraszamy na pokazy związane z obchodami Nocy Świętojańskiej. Naszą inscenizację rozpocznie wspólne ustawienie i rozpalenie ogniska, zaś  prowadzący ceremonię, objaśni czym była Noc Kupały, jak obrzędowość chrześcijańska nawiązuje do dawnych pogańskich zwyczajów, a także jakie jest znaczenie ognia. W ognisku palone będą zioła, a kapłan będzie z nich wróżył chętnym.

Jako że Kupała to także święto miłości, plecione będą przez dziewczęta wianki z zebranych kwiatów i ziół. Połączone wiankami pary pójdą potem na poszukiwanie kwiatu paproci – kto go znajdzie tego czeka bogactwo i zamożność.

Po znalezieniu kwiatu paproci, kapłan wróżyć będzie z kwiatów i ziół, z wody w cebrzyku, z ognia, a pary będą skakać przez ognisko trzymając się za ręce. Na zakończenie wszyscy gromadą ze śpiewem udają się nad wodę – po jednej stronie ustawiają się dziewczęta, po drugiej mężczyźni. Panny puszczają wianki na wodę, zaś kawalerowie będą je łowić. Który wyłowi wianek szuka panny, która go puściła. Jeśli ją znajdzie na ten wieczór są parą.

Całość pokazów uświetni przedstawienie „Płyń wianeczku płyń”, w którym udział wezmą czterometrowe lalki teatru „Akademia Wyobraźni”.

► 19 czerwca 2021 | 17:00 – 20:00

► Bilety w cenie: 12 zł normalny, 8 zł ulgowy.

Regionalny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli “WOM” w Katowicach oraz Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” zapraszają nauczycieli na szkolenie z cyklu Cztery pory w Skansenie pt. „Na św. Jana”. Szkolenie odbędzie się 29 czerwca o godzinie 12.00 na terenie Muzeum i będzie prowadzone przez pracowników placówki.

„Na św. Jana” to specjalnie opracowana ścieżka tematyczna prowadzona przez przewodnika w skansenie, podczas której odwzorowane zostaną śląskie zwyczaje letnie. W trakcie wycieczki grupa nauczy się: pieśni obrzędowej, którą śpiewano w okresie świętojańskim, prostego układu tańca regionalnego, odegra scenki obyczajowe. Prezentowane zwyczaje to: wyplatanie wianków, puszczanie ich na wodzie oraz zbieranie ziół i (ewentualne) spalenie ich w ogniu

Całość szkolenia, jeśli pogoda pozwoli, odbędzie się na wolnym powietrzu. Udział w szkoleniu jest bezpłatny

Formularz zgłoszenia znajduje się na stronie Regionalnego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli “WOM” w Katowicach

Zgłoszenia można przesyłać do 28 czerwca do godziny 14.00.

Termin wydarzenia: 29.06.2021 godz. 12:00 – 14:15,
Miejsce: Muzeum “Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”, ul. Parkowa 25, 41-500 Chorzów.

Zapraszamy do wysłuchania kolejnego odcinka nowego cyklu „Święta zapomniane”, który to publikujemy w ramach podcastu #etnoopowieści. W cyklu tym przywołujemy święta, o których zwykle już nie pamiętamy, zwyczaje, które wyparliśmy ze zbiorowej pamięci, obrzędy niegdyś ważne, a dzisiaj pielęgnowane co najwyżej przez niewielkie wspólnoty lokalne.

Opublikowany odcinek dotyczy m.in. tradycji stawiania majów oraz dziadów. Co oznaczały drzewka przystrojone we wstążki z bibuły, które stawiano potajemnie w nocy i przed czyim domem się pojawiały? Dlaczego dziad, który pojawił się przy domostwie, nie był dobrym sygnałem i co znaczył? Czy takie gesty i znaki były jak współczesny status na Facebooku? Jakie inne żarty, wybryki i psikusy robili przed laty mieszkańcy naszego regionu i jak rozbujała była ich wyobraźnia?

Odpowiedzi na te i wiele innych pytań udzieli w kolejnym odcinku serii „Święta zapomniane” pomysłodawczyni cyklu – dr Agnieszka Przybyła-Dumin, folklorystka i kulturoznawczyni, kierownik Działu Nauki naszego muzeum.

Platformy podcastowe

Przygotowane przez nas treści można aktualnie odsłuchać w ramach platform podcastowych:

— Anchor: #etnoopowieści – odcinek trzeci;

— Spotify: #etnoopowieści – odcinek trzeci.

#Anchor

#Spotify

Zapraszamy do skorzystania z najnowszej propozycji edukacyjnej – zwiedzania Muzeum dostosowanego do aktualnej sytuacji epidemicznej.

Przewodnik opowie o życiu naszych przodków i  zabierze uczestników zajęć do naszych najciekawszych obiektów. Zobaczymy m.in. zagrody dawnych gospodarzy, szkołę, młyn wodny i kościół. Odwiedzimy stado muzealnych owiec, kozy, a także Barcelonę i Pirata – nasze dwa nowe konie. Starszych uczestników zabierzemy do chałupy zielarki, gdzie opowiemy o śląskich demonach i wierzeniach magicznych.

Zajęcia dostosowane do różnych grup wiekowych (od przedszkolaków do uczniów szkół średnich), przygotowane zostały zgodnie z aktualnymi obostrzeniami.

Cena – 10 zł./os.

Opiekunowie – 1 zł./os.

Czas trwania – do 1,5 godziny.

Zapisy:

Dział Edukacji i Popularyzacji 32 241 07 18 w. 204.

Na św. Jana – ścieżka tematyczna

Oprowadzanie z przewodnikiem po skansenie, podczas którego odwzorowane zostaną śląskie zwyczaje letnie.
W trakcie wycieczki grupa nauczy się: pieśni obrzędowej, którą śpiewano w okresie świętojańskim, prostego układu tańca regionalnego, odegra scenki obyczajowe. Prezentowane zwyczaje to: wyplatanie wianków, puszczanie ich na wodzie oraz zbieranie ziół i (ewentualne) spalenie ich w ogniu.

Cena – 10 zł./os.

Opiekunowie – 1 zł./os.

Czas trwania – do 1,5 godziny.

Zapisy:

Dział Edukacji i Popularyzacji 32 241 07 18 w. 204.

Dodatkowo zapraszamy do skorzystania z oferty rozpalenia ogniska (prowiant we własnym zakresie) – 50 zł/godzina.

Serdecznie zapraszamy 15 maja do Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” na Noc Muzeów. W ramach wydarzenia będzie można – w godzinach od 16.00 do 20.00 – wejść do skansenu za darmo i wziąć udział w specjalnym oprowadzeniu po obiektach i wystawach muzealnych. Dłużej niż zwykle dostępne będą też wszystkie obiekty. Wszystko to, oczywiście w ścisłym reżimie sanitarnym.

Nasi przewodnicy – znakomici specjaliści od budownictwa drewnianego i kultury chłopskiej – oprowadzą gości po trzech wyjątkowych obiektach. Pierwszym jest Garbarnia z Koniakowa, która przez ostatnią dekadę była zamknięta dla zwiedzających. W 2020 roku powstała w niej unikatowa wystawa „Na własnej skórze. Tradycyjne garbarstwo”, w której tradycja splata się nowoczesnością. Sposób prezentacji wystawy nawiązuje do współczesnych trendów w muzealnictwie, czyli wprowadzania rozwiązań multimedialnych i rezygnację ze stosowania plansz z tekstami. Zwiedzanie garbarni oparte jest na rozwiązaniach typu „światło i dźwięk” – w czasie kiedy lektor omawia poszczególne eksponaty i przestrzenie są one jednocześnie punktowo oświetlane.

Wystawę otwarto w grudniu ubiegłego roku, ale – ze względu na pandemię – jej zwiedzanie z przewodnikiem było niemożliwe. Dofinansowaną ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego wystawę, będzie można w najbliższą sobotę nie tylko zobaczyć, ale też wziąć udział w specjalnym oprowadzeniu. Pracownicy Działu Obiektów i Zabytków Ruchomych MGPE opowiedzą, jak dawniej oprawiano skórę i zdradzi tajniki pracy garbarza. Wystawa jest dostosowana do potrzeb osób z dysfunkcjami wzroku i ruchu.

Kolejnym obiektem jest dawny kościół ewangelicki z Bytomia-Bobrka – zrekonstruowany i oddany do użytku w 2017 roku. Obiekt będący częścią Szlaku Architektury Drewnianej Województwa Śląskiego, stanowi dzisiaj ekspozycję muzeum. Jest przykładem unikatowego zastosowania drewnianych prefabrykatów w budownictwie sakralnym. Ze względu na reżim pandemiczny w obiekcie może przebywać równocześnie 15 osób.

Ze specjalnego oprowadzania będzie można skorzystać także w  przypadku multimedialnej wystawy „Życie jako pieśń. Z teki profesora Adolfa Dygacza”, znajdującej się na pierwszym piętrze budynku administracyjnego (tuż przy wejściu do muzeum). Wystawa przybliża biografię profesora Adolfa Dygacza – badacza, który dokumentowaniu muzycznych tradycji Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego poświęcił niemal całe życie. Zwiedzający będą mieli okazję poznać nie tylko niezwykły dorobek zawodowy folklorysty (obszerny materiał nutowy i teksty pieśni), ale także poznać wiele szczegółów prywatnego życia wybitnego etnografa i muzykologa. Wystawa prezentuje też zabytkowe magnetofony, rzadkie  instrumenty ludowe (chociażby diabelskie skrzypce czy okaryny). Całości dopełniają ścieżki dźwiękowe z lat 50-70. XX wieku, które towarzyszą zwiedzającym wystawę.

Wystawa jest kolejnym etapem – prowadzonych od kilku lat przez Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” – działań związanych z digitalizacją, naukowym opracowywaniem i popularyzacją dorobku profesora Adolfa Dygacza. Jej realizacja możliwa była dzięki dofinansowaniu ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury. Po ekspozycji oprowadzi Agata Krajewska – kurator wystawy, na co dzień adiunkt pracująca w Dziale Nauki MGPE.

Specjalne oprowadzenia z przewodnikami odbywać się będą – we wszystkich trzech miejscach (garbarni z Koniakowa, kościele ewangelickim z Bytomia-Bobrka i wystawie „Życie jako pieśń…” – co pół godziny od 16.00 do 20.00 (16.00, 16.30, 17.00, 17.30, 18.00, 18.30, 19.00, 19.30, 20.00).

Od 15 maja zniesiony zostanie obowiązek noszenia maseczek na świeżym powietrzu – bez zmian pozostaje obowiązek zakrywania nosa i ust za pomocą maseczki w pomieszczeniach zamkniętych. Utrzymany natomiast został nakaz zachowywania co najmniej półtorametrowej odległości zarówno w pomieszczeniach jak i na wolnym powietrzu. Wyjątek dotyczy: opiekunów dzieci do lat 13, opiekunów osób z orzeczeniem o niepełnosprawności, osób z orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności, osób z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego lub osób, które ze względu na stan zdrowia nie mogą poruszać się samodzielnie, osób wspólnie zamieszkujących lub gospodarujących.

Specjalne oprowadzania:

– grabarnia z Koniakowa: maksymalnie 6 osób wewnątrz obiektu;

– kościół ewangelicki z Bytomia-Bobrka – maksymalnie 15 osób wewnątrz obiektu;

– wystawa „Życie jako pieśń. Z teki profesora Adolfa Dygacza” (budynek administracyjny) – maksymalnie 5 osób równocześnie.

Bezpłatne wejście do muzeum – w godzinach od 16.00 do 20.00.

Dodatkową zachętą dla tych, którzy rozważają odwiedziny podczas Nocy Muzeów jest zapowiadane przez najemcę otwarcie Karczmy ze Świerczyńca. Z oferty gastronomicznej, zgodnie z wprowadzonymi obostrzeniami, będzie można skorzystać na otwartym powietrzu.

Szanowni Państwo, z wielką radością informujemy, że od 4 maja w Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” ponownie zostaną udostępnione wnętrza obiektów znajdujące się na terenie, oraz wystawa prezentowana w budynku dyrekcji. Przypominamy jednocześnie, że nadal trzeba będzie przestrzegać obowiązującego reżimu sanitarnego.

Od maja będziemy mogli zwiedzać, odpoczywać i relaksować się na terenie naszego muzeum znacznie dłużej, gdyż wydłużają się godziny otwarcia:

• Pon.: 9.00 – 19.00, wstęp do 18.00. Zwiedzanie spacerowe, bez możliwości wejścia do obiektów.

• Wt. – Pt.: 9.00 – 19.00, wstęp do 18.00. Wnętrza obiektów udostępnione również do 18:00.

• Sob. – Niedz.: 10.00 – 21.00, wstęp do 19.00. Wnętrza obiektów udostępnione do 18:00.

W długi weekend 1 – 3 maja (od soboty do poniedziałku) muzeum pracuje w godzinach: 10.00 – 19.00 (wstęp do 18.00), zwiedzanie odbywać się będzie w trybie spacerowym, bez możliwości zobaczenia wnętrz obiektów.

Wraz z ponownym otwarciem od 4 maja wrócą także ceny biletów sprzed pandemii – za bilet normalny trzeba będzie zapłacić 12 zł, a ulgowy będzie kosztował 8 zł.

Serdecznie dziękujemy i liczymy na Waszą obecność.

Zapraszamy do wysłuchania drugiego odcinka nowego cyklu „Święta zapomniane”, który to publikujemy w ramach podcastu #etnoopowieści. W cyklu tym przywołujemy święta, o których zwykle już nie pamiętamy, zwyczaje, które wyparliśmy ze zbiorowej pamięci, obrzędy niegdyś ważne, a dzisiaj pielęgnowane co najwyżej przez niewielkie wspólnoty lokalne.

Opublikowany dzisiaj odcinek dotyczy obyczajów związanych z obchodami świąt czterech patronów – świętych Jerzego, Wojciecha, Marka i Urbana. Dzięki ich wstawiennictwu liczono m.in. na dorodne plony oraz powodzenie w hodowli zwierząt. W tradycjach tych dostrzec można wiele elementów charakterystycznych dla religijności ludowej. Co zatem zapowiadał deszcz, a co mgła w dniu św. Wojciecha? Jak dbano o konie w Ostropie (dzisiejszej dzielnicy Gliwic)? Od kiedy nie palono światła w chałupach i co groziło za pracę w dniu św. Marka? Jakie znaczenie miały procesje oraz obchodzenie pól i dlaczego gest „zamknięcia” był tak ważny?

Odpowiedzi na te i wiele innych pytań udzieli w kolejnym odcinku serii „Święta zapomniane” pomysłodawczyni cyklu, dr Agnieszka Przybyła-Dumin, folklorystka i kulturoznawczyni, kierownik Działu Nauki naszego muzeum.

Platformy podcastowe

Przygotowane przez nas treści można aktualnie odsłuchać w ramach platform podcastowych:

— Anchor: #etnoopowieści – odcinek drugi;

— Spotify: #etnoopowieści – odcinek drugi.

#Anchor

#Spotify

Szanowni Państwo,

w zawiązku z odbywającymi się w dniach 1 – 2 maja Mistrzostwami Świata Sztafet World Athletics Relays Silesia21, organizowanymi przez Stadion Śląski, informujemy, że od 20 kwietnia do 4 maja część pomieszczeń znajdujących się na parterze budynku administracyjnego Muzeum zostanie przeznaczonych na organizację punktu wymazowego dla zawodników biorących udział w mistrzostwach.

Od soboty 24 kwietnia do 4 maja wyłączony z użytkowania zostanie przylegający do Muzeum parking (od Alei Harcerskiej). Same badania rozpoczną się 26 kwietnia, potrwają do 2 maja i będą odbywać się w autonomicznej strefie, oddzielonej od pozostałej części MGPE.  Zwiedzanie Muzeum będzie więc możliwe i niezależne od działania punktu.

Jak zawsze zapraszamy więc do naszego Muzeum. Prosimy jednak, żeby w dniach od 26 kwietnia do 4 maja koniecznie pamiętać o:

• nieprzekraczaniu wyznaczonych przez organizatorów barier;

• braku możliwości skorzystania z toalety znajdującej się na parterze budynku administracyjnego. Dostępna będzie toaleta na terenie Muzeum –  przy Szkole z Wapienicy;

• przestrzeganiu zasad zwiedzania Muzeum obowiązujących w związku z wystąpieniem stanu epidemii (więcej w odpowiednim komunikacie).

Zawody lekkoatletyczne odbędą się w zaostrzonym reżimie sanitarnym. Jednak – jak podkreśla prezydent światowej federacji lekkoatletycznej, Lord Sebastian Coe – nie przysłoni to najważniejszych celów, z jakimi przyjadą na Śląsk reprezentacje.

–  Okoliczności jakie nam towarzyszą pokazują, że będzie to zupełnie inna edycja World Athletics Relays niż poprzednie. Wszyscy będziemy musieli przestrzegać zasad sanitarnych. Na atmosferę imprezy wpłynie także brak kibiców na trybunach stadionu. Nie zmieni się jedno – cele sportowe. Najlepsze sztafety świata będą walczyć o prestiżowe zwycięstwo oraz przepustki na igrzyska olimpijskie w Tokio. W programie nie zabraknie także widowiskowych sztafet płotkarskiej oraz 2 x 2 x 400 metrów – podkreśla prezydent World Athletics.

Więcej informacji o samych zawodach na stronie internetowej Stadionu Śląskiego.

Szanowni Państwo,

w związku z przedłużeniem do 3 maja zasad wprowadzonych Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 19 marca 2021 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii informujemy, że zwiedzanie Muzeum odbywa się nadal w trybie spacerowym, bez możliwości wchodzenia do wnętrz zabytkowych obiektów oraz budynku siedziby Muzeum.

Ponadto, należy przestrzegać kilku ważnych zasad:

– w strefie wejścia do muzeum będą mogły przebywać jednocześnie cztery osoby zwiedzające;

– w czasie przebywania na terenie ekspozycji zwiedzający będą musieli obowiązkowo zasłaniać usta i nos maseczką oraz zachowywać pomiędzy sobą odległość co najmniej 1,5 metra – podobnie jak w innych miejscach ogólnodostępnych;

– zwiedzający będą też musieli korzystać z płynu dezynfekującego.

Muzeum będą mogli odwiedzać tylko turyści indywidualni (bez zwiedzania grupowego). Zawieszona została realizacja usługi przewodnickiej oraz możliwość korzystania z urządzeń dotykowych. Godziny otwarcia muzeum pozostają bez zmian.

Zasady zwiedzania Muzeum w okresie epidemii

1. Zwiedzający zachowują odległość co najmniej 1,5 metra od innych osób. Wyjątek dotyczy: opiekunów dzieci do lat 13, opiekunów osób z orzeczeniem o niepełnosprawności, osób z orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności, osób z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego lub osób, które ze względu na stan zdrowia nie mogą poruszać się samodzielnie, osób wspólnie zamieszkujących lub gospodarujących.

2. Zwiedzający mają obowiązek zakrywania ust i nosa – tak jak w każdym innym miejscu ogólnodostępnym, z wyjątkami przewidzianymi w obowiązujących przepisach.

3. Niedostępne dla zwiedzających są niektóre usługi – między innymi: zwiedzanie grupowe, zwiedzanie z przewodnikiem, wypożyczenie urządzeń dotykowych, wypożyczenie wózka drewnianego.

4. Niedostępne dla zwiedzających są wnętrza obiektów zabytkowych oraz wystawy w budynku administracyjno-ekspozycyjnym.

5. Przy wejściu do Muzeum zwiedzający dezynfekują ręce udostępnionym płynem dezynfekcyjnym. Dodatkowe stanowiska z płynem dezynfekcyjnym znajdują się toaletach na terenie Muzeum.

6. W budynku kasy jednocześnie nie mogą znajdować się więcej niż cztery osoby, nie licząc pracowników obsługi.

7. Miejsce sprzedaży biletów wyposażone jest w przegrodę oddzielającą zwiedzających od pracownika obsługi.

8. Pracownicy bezpośrednio uczestniczący w obsłudze zwiedzających zakrywają usta i nos maseczką.

9. Rekomendowane jest korzystanie z bezdotykowych form płatności.