Category: Bez kategorii

Serdecznie zapraszamy na wyjątkowe wydarzenie plenerowe “Na św. Jana”, które odbędzie się w naszym Muzeum już 21 czerwca (sobota) w godzinach 16:00-21:00.

Jego głównym celem jest kultywowanie i celebrowanie tradycyjnych zwyczajów związanych z Nocą Świętojańską. W najkrótszą noc w roku spotkamy się, by wspólnie odkrywać słowiańskie obrzędy, ludowe wierzenia oraz cieszyć się bogatym programem artystycznym!

W tym roku uczestników czeka wiele nowych atrakcji, które łączą kulturę, historię i lokalne dziedzictwo w rodzinnej atmosferze.

Program wydarzenia:

Godz. 17:00 – Spektakl Teatru Trip: „Ballady i romanse”
Plenerowa inscenizacja oparta na dziełach Adama Mickiewicza przeniesie widzów w świat romantyzmu, magii i ludowych wierzeń. Spektakl, przygotowany przez Teatr Trip, to nie tylko artystyczna podróż w czasie, ale również okazja do refleksji nad relacją człowieka z naturą i światem duchowym. Spektakl odbędzie się w zagrodzie z Panewnik.

Lekcja języka śląskiego z Izoldą Czmok-Nowak
Podczas tej wyjątkowej, rodzinnej lekcji uczestnicy poznają podstawy języka śląskiego w niecodziennym kontekście – tematem przewodnim będą duchy, zjawy i „straszki”, czyli istoty z regionalnych opowieści i legend.

Pieśni sobótkowe i tańce regionalne z Kapelą Fedaków
Na dużej łące Kapela Fedaków poprowadzi warsztaty śpiewu i tańca inspirowane tradycyjną muzyką ludową. Uczestnicy będą mogli poznać i wspólnie wykonać pieśni sobótkowe oraz nauczyć się prostych układów tanecznych charakterystycznych dla kultury ludowej.

Ognisko, wróżby i kwiat paproci – prowadzenie: Krzysztof Borda
Wieczorne obrzędy sobótkowe poprowadzi Krzysztof Borda, który wprowadzi uczestników w klimat Nocy Kupały. Zaplanowano skoki przez ognisko, wróżby miłosne i rytualne poszukiwanie legendarnego kwiatu paproci – symbolu szczęścia i spełnienia marzeń.

Wyplatanie wianków i rytuał puszczania ich na wodę
Na dużej łące przygotowana zostanie przestrzeń do warsztatów wyplatania wianków z kwiatów i ziół. Następnie uczestnicy wezmą udział w tradycyjnym obrzędzie puszczania wianków na wodę – symbolicznej praktyce wróżebnej, związanej z miłością i przyszłością.

Wstęp na wydarzenie zgodnie z cennikiem muzeum:

• Bilet normalny: 25 zł

• Bilet ulgowy: 15 zł

• Bilet specjalny: 5 zł

Bilet zakupiony na spektakl „Ballady i romanse” uprawnia również do udziału w całym wydarzeniu „Na św. Jana”.

Bilety dostępne są online oraz w kasie.

Zachęcamy do udziału wszystkich zainteresowanych dawnymi obyczajami, tradycją ludową oraz rodzinnym spędzaniem czasu w niepowtarzalnej atmosferze słowiańskiej nocy pełnej ognia, śpiewu, magii i natury!

Współorganizatorem wydarzenia jest Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi.

Wydarzenie jest pod Patronatem Honorowym Wojciecha Saługi – Marszałka Województwa Śląskiego.

7 czerwca  br. Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” będzie zamknięty dla zwiedzających z powodu organizacji wydarzenia zewnętrznego.

Za utrudnienia przepraszamy.

Serdecznie zapraszamy na XXX Górnośląskie Prezentacje Chórów i Orkiestr im. Rajmunda Hankego.

Wydarzenie odbędzie się 8 czerwca 2025 roku w godzinach 13:30-17:00 w Muzeum “Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”.

Orkiestra Dęta KWK „Wujek” z Katowic – Dyr. Mirosław Kaszuba

Chór Mieszany Słowiczek z Katowic-Kostuchny – Dyr. Elżbieta Kudala

Chór Mieszany Zorza z Wyr – Dyr. Lilianna Czajkowska

Chór Lutnia z Chorzowa – Dyr. Łukasz Szmigiel

Zespół Śpiewaczy Karolinki z Czerwionki-Leszczyn – dyr. Krystyna Zaskórska

Młodzieżowa Orkiestra Dęta Strażak w Wojkowicach Kościelnych – Dyr. Michał Brzowski

Chór Mieszany “Echo” z Łazisk Górnych – Dyr. Lilianna Czajkowska

Chór Mieszany Modus Vivendi z Katowic-Piotrowic – Dyr. Oskar Zgoła

Kapela z Podlasa z Katowic – Dyr. Michał Stogniew

Chór Mieszany Gwiazda z Chorzowa – Dyr. Danuta Domańska-Garczarczyk

Orkiestra Reprezentacyjna Gminy Miasteczko Śląskie – Dyr. Artur Kulka

Dodatkowo warsztaty dla dzieci: galanda i czako oraz gry i zabawy na wiejskim podwórku.

Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” zostało uhonorowane w konkursie na Wydarzenie Muzealne Roku organizowanym przez Marszałka Województwa Śląskiego. Za najlepsze dokonanie z zakresu konserwacji uznano przedsięwzięcie pn.: Konserwacja i restauracja pralki MIELE zaś w kategorii dokonań z zakresu inicjatyw edukacyjnych oraz popularyzacji dziedzictwa kulturowego, w tym wydawnictwa multimedialne wyróżnienie otrzymał projekt „Etno brzmienia”.

Ustanowiona w 2006 roku Nagroda Marszałka Województwa Śląskiego za Wydarzenie Muzealne Roku przyznawana jest za osiągnięcia w zakresie działalności muzealnej w roku poprzedzającym nagrodę. Jej zadaniem jest podkreślenie wagi ochrony i upowszechniania dziedzictwa kulturowego i naturalnego.

Nagrodę z rąk Joanny Bojczuk, Członkini Zarządu Województwa Śląskiego odebrali Paulina Ciuś-Górska – dyrektor Muzeum, Barbara Klajmon kierownik Działu Obiektów i Zabytków Ruchomych a także Damian Adamczak, starszy kustosz z Działu Obiektów i Zabytków Ruchomych MGPE  za konserwację pralki oraz Weronika Łacek – specjalista ds. edukacji i popularyzacji MGPE oraz Anna Anzorge-Potrzebowska – główny specjalista ds. projektów pozabudżetowych za projekt edukacyjny.

– Ochrona zabytków oraz upowszechnianie tradycji to nie tylko nasza misja, ale przede wszystkim odpowiedzialność wobec przyszłych pokoleń – mówi Paulina Ciuś-Górska, dyrektor Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”. – Wierzymy, że dziedzictwo kulturowe to żywa opowieść, która wciąż może inspirować, uczyć i łączyć ludzi. Każdy projekt, który realizujemy, ma na celu nie tylko konserwację materialnych śladów przeszłości, takich jak zabytki techniki czy architektury, ale także przywracanie znaczenia obrzędom, wspomnieniom i zwyczajom, które przez pokolenia kształtowały tożsamość naszej społeczności.

Konserwacja pralki „Miele” – muzealna perełka techniki z lat 30. XX wieku

Nagrodzonym główną nagrodą przedsięwzięciem jest projekt konserwacji i restauracji unikalnej pralki mechanicznej marki „Miele”, pochodzącej najprawdopodobniej z początku lat 30. XX wieku. Zabytek ten stanowi niezwykły przykład wczesnych urządzeń gospodarstwa domowego, które zmieniały codzienne życie mieszkańców wsi i miast.

Zachowana pralka, wykonana z drewna i metalu, posiada bęben w formie klepkowej balii dębowej, wirnik piorący z napędem mechanicznym, wyżymaczkę z obrotowymi rolkami oraz charakterystyczną, aluminiową osłonę z napisem „Miele”. Całość spoczywa na stabilnej, trójkątnej podstawie z kółkami i miejscem montażu silnika. Obiekt pozyskano do zbiorów muzeum przed 1996 rokiem i wpisano do inwentarza muzealiów pod numerem GPE/RP-460.

Wzorcową konserwację urządzenia przeprowadziła: oraz Sylwia Kudła-Herner z Pracowni Konserwacji Zabytków ARTCON a projektem z ramienia Muzeum kierował Damian Adamczak, starszy kustosz z Działu Obiektów i Zabytków Ruchomych MGPE. Dzięki ich zaangażowaniu i precyzji, obiekt został profesjonalnie zabezpieczony i odnowiony, przy jednoczesnym zachowaniu jego historycznej autentyczności. Pralka stała się jednym z cenniejszych eksponatów, prezentowanych obecnie z dumą na wystawie jubileuszowej.

„Etno Brzmienia” – śląskie dziedzictwo muzyczne w nowoczesnej odsłonie

Drugim uhonorowanym projektem jest „Etno Brzmienia” – przedsięwzięcie kulturalno-edukacyjne, którego celem była popularyzacja śląskich pieśni ludowych i zawodowych zebranych przez prof. Adolfa Dygacza oraz wprowadzenie ich w przestrzeń nowoczesnej edukacji muzealnej.

Inicjatywa obejmuje szereg działań, w tym warsztaty i spacery edukacyjne dla dzieci, młodzieży i dorosłych, tworzenie materiałów dydaktycznych oraz interaktywną ścieżkę zwiedzania. Jednym z kluczowych elementów projektu jest publikacja „Patrzcie, dzieci, kruszec leci…” skierowana do uczniów w wieku wczesnoszkolnym oraz ich nauczycieli i opiekunów. Zawiera ona pieśni górnicze, hutnicze i kowalskie – wraz z edukacyjnymi ćwiczeniami, zabawami oraz kodami QR umożliwiającymi dostęp do nagrań, podkładów muzycznych, audiobooka z elementami audiodeskrypcji i materiałów w Polskim Języku Migowym.

„Etno brzmienia” to także wyjątkowa muzyczna ścieżka zwiedzania, rozmieszczona w 18 punktach ekspozycji plenerowej MGPE. Dzięki audioprzewodnikom bądź wykorzystując dostęp do internetu na własnych urządzeniach, goście muzeum mogą wsłuchać się w historie o życiu codziennym dawnych mieszkańców śląskich i zagłębiowskich wsi – od narodzin i dzieciństwa, przez miłość i pracę, aż po zwyczaje i rytuały. Narracja ścieżki oparta została na autentycznych pieśniach, często wykonywanych przez osoby, które znały je z codziennego życia.

Projekt stanowi znakomity przykład, jak w nowoczesny i angażujący sposób przekazywać wiedzę o przeszłości i regionalnym dziedzictwie.

 „Etno Brzmienia”: Wybór i opracowanie pieśni, opracowanie ćwiczeń – Agata Krajewska-Mikosz, Wsparcie muzyczne – Kamil Gojowy, Wstęp i słowniczek – Zespół Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”, Ilustracje i skład  – Agnieszka Ilaszczuk, Redakcja, korekta językowa – Iwona Guzik.

Jak Dzień Dziecka to tylko na wsi w środku miasta – CZYLI U NAS! Już 1 czerwca zapraszamy wszystkich młodziaków i dorosłych do naszego Muzeum na “Dziecięce zabawy na wiejskim podwórku”! Wydarzenie jest współorganizowane przez szkołę językową Helen Doron w Chorzowie.

Czeka Was MOC ATRAKCJI

Spektakl Teatru Trip “KRÓLEWNA FASOLKA”

O której? – 12:00-13:00

Gdzie? – na skansenowskiej scenie przed karczmą

👨👩👧👦 Dla kogo? – dla dzieci w wieku przedszkolnym oraz wczesnoszkolnym o charakterze familijnym, podczas którego rodzice też będą się świetnie bawić

🎭 Opis:

Witajcie w krainie Grządkowej! To tu dwójka warzywnych skrzatów – Karotek 🥕 i Groszka 🫛 – uprawiają warzywa i owoce. A trzeba dodać, że to uwielbiają! Wszystko toczy się spokojnie, a czas odmierzają kolejne dorodne okazy – jabłuszek i gruszek. Pewnego dnia skrzaty znajdują przed swoim domkiem małe ludzkie dziecko… Do tego okazuje się, że Czarodziej Robaczek 🐛 rzucił straszliwą klątwę na krainę Grządkową i chce pożreć wszystkie uprawy! Na szczęście z pomocą przychodzi Cebulowa Wróżka. I Wasza pomoc też się przyda! Trzeba przecież powstrzymać Robaczka. I dowiedzieć się, jaką rolę odegra w tym wszystkim maluch znaleziony w grządce?

A i jeszcze sprawdzić, czy szpinak może być dobry?

LEKCJA ŚLĄSKIEGO dla rodzin z dziećmi z Izoldą Czmok. Temat: FAMILIJA 👨👩👧👦

⌚ O której? – 13:30-14:30

📍 Gdzie? – w zagrodzie z Panewnik

GRA EDUKACYJNA 🎯

⌚ O której? – 12:00-16:00

📍 Gdzie? – na całym terenie

FOTOBUDKA 📸 ze strojami regionalnymi, warsztaty z galandy i czako

⌚ O której? – 12:00-16:00

📍 Gdzie? – w zagrodzie u Sołtysa

GRY I ZABAWY na wiejskim podwórku 🧩

⌚ O której? – 12:00-16:00

📍 Gdzie? – polana między zagrodą Sołtysa, a karczmą

Zapraszamy na: kulanie jajek, rzucanie worków do wiadra, puszczanie statków na wodzie

Gry i zabawy na bazie książeczki „PATRZCIE, DZIECI, KRUSZEC LECI” 🎵📖

⌚ O której? – 12:00-16:00

📍 Gdzie? – w chałupie ze Strzemieszyc

DOJENIE SZTUCZNEJ KROWY 🐮

⌚ O której? – 12:00-16:00

📍 Gdzie? – przed chałupą ze Strzemieszyc

BILETY W CENIE WEJŚCIÓWEK DO MUZEUM! 🎫

Dodatkowo:

– gry i zabawy po angielsku na łące prowadzone przez nauczycieli Helen Doron 11.00-16.00

– otwarta Karczma u Brożka 🍲,

– możliwość skorzystania z kocyków muzealnych,

– 12:00-16:00 – możliwość skorzystania z oprowadzania po wystawie jubileuszowej “TO [NIE] JEST SKANSEN” 🖼 (prosimy o zapisy przy wejściu, ponieważ obowiązują ograniczenia ilościowe)

Z okazji jubileuszu 50-lecia, Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” zaprasza mieszkańców regionu na wyjątkowe wydarzenie – Dzień Rzemiosła i Rękodzieła, który odbędzie się 25 maja. Tegoroczna edycja przebiegnie pod hasłem „50 warsztatów i pokazów na 50-lecie”, a jej rozmach zapowiada jedno z największych spotkań z dawnymi zawodami i tradycjami rękodzielniczymi w regionie.

Na odwiedzających czeka aż 50 różnych pokazów i warsztatów, podczas których będzie można zobaczyć, jak przed laty pracowali rzemieślnicy. Będzie to wyjątkowa okazja, by przyjrzeć się z bliska takim profesjom jak kaletnictwo (szycie sakiewek), czerpanie papieru, powroźnictwo, kowalstwo, stolarstwo, garncarstwo, pszczelarstwo, rzeźbiarstwo w drewnie czy szewstwo. Nie zabraknie też pokazów pracy tradycyjnych urządzeń, takich jak wialnia czy stemp.

Szczególnym punktem programu będzie uruchomienie zabytkowego wiatraka z Grzawy, który po zeszłorocznej naprawie śmigieł znów jest w pełni sprawny. To rzadka okazja, by zobaczyć tę imponującą, drewnianą konstrukcję w ruchu i posłuchać opowieści o jej historii i działaniu.

Organizatorzy – Muzeum oraz Regionalny Ośrodek Kultury w Bielsku-Białej, również świętujący swoje 50-lecie – zapowiadają dzień pełen wrażeń, wspomnień i inspiracji. Wydarzenie skierowane jest do całych rodzin, pasjonatów historii, kultury i rzemiosła, a także tych, którzy pragną na chwilę przenieść się w czasie i odkryć piękno tradycyjnych umiejętności.

Dzień Rzemiosła i Rękodzieła w Chorzowie to nie tylko hołd dla przeszłości, ale i przypomnienie, że tradycyjne rzemiosło nadal może fascynować i inspirować – szczególnie wtedy, gdy pozwala poczuć zapach drewna, dźwięk kowalskiego młota czy rytm wiatraka w pełnym biegu.

Oprócz pokazów i warsztatów, przygotowano także atrakcyjne wydarzenia towarzyszące:

“Na pamiątkę, z wyrazami sympatii” – konkurs na najpiękniejszą laurkę ofiarowaną naszemu Muzeum. Prace konkursowe zostaną zaprezentowane na specjalnej wystawie – nagrodzone i nienagrodzone laurki będzie można zobaczyć tuż za wejściem do Muzeum, pod zadaszeniem.

 “Jeśli nie skansen, to co?” – konkurs na najbardziej inspirującą nazwę zastępczą dla chorzowskiego skansenu.

 Gigamakatka – wspólne wyszywanie gigantycznej makatki! To zapowiedź wyjątkowego działania zbiorowego – Muzeum przygotuje płócienne podkłady, wzorniki z klasycznymi, wierszowanymi sentencjami oraz materiały do haftowania. Efekt końcowy zostanie zaprezentowany w październiku, podczas jubileuszowej konferencji.

DZIEŃ RZEMIOSŁA I RĘKODZIEŁA

GARBARNIA

– praca na kołowrotku

– szycie kierpców

DUŻA ISTEBNA

– koronczarka

– zabawka w drewnie

– rzeźbiarz

SZAŁAS PASTERSKI

– serowar

– haft cieszyński

KUŹNIA

– kowal

PIEC CHLEBOWY Z LANDKA

– wypiek chleba

MAŁA ŁĄKA

– tkacz

– powroźnictwo

– wspólne szycie i malowanie jubileuszowej  makatki

CHAŁUPA Z FRYDKA

– bicie ramek

– lanie świec

-klepanie kosy

– wyplatanie sznurka konopnego

– wyplatanie łapci konopnych

-rzeźba „ptaki – dziwaki”

CHAŁUPA Z DZIEĆKOWIC

– szewc

– gipsowe odlewy

ZAGRODA Z KRASÓW

– bicie gwoździ

– piła moja – twoja

– zbijanie domków i budek lęgowych

– wyplatanie płotu – godzina 15.00

WIATRAK Z GRZAWY

– 13.00 – zwiedzanie

– 14.30 – pokaz pracy

– 16.00 – zwiedzanie

MŁYN Z IMIELINA

Pokaz pracy młyna wodnego

12.30, 13,30, 15.30, 16.30

–  pokaz mlewnika śrutowego

– pokaz mlewnika walcowego

SPICHLERZ Z WARSZOWIC

– mielenie na żarnach

– praca wialni

– praca stempy

SZOPA NA WOZY Z KOBIÓRA

– rzeźbiarz

ŁĄKA PRZY ZAGRODZIE SOŁTYSA

– szycie sakiewek

– czerpanie papieru

– warsztaty ceramiczne

ZAGRODA SOŁTYSA

Koło Gospodyń Miejskich ze Stolarzowic

ZAGRODA Z PANEWNIK

– pranie na tarach

CHAŁUPA Z BYKOWINY

– pokaz pracy puszkownicy – godziny 13.00 –16.00

CHAŁUPA Z BRUŚKA

– wiklina

DUŻA ŁĄKA

Miasteczko średniowieczne

– wyrób szklanych koralików

– techniki tkackie: wiking knitt, lucet, sprang

– wyplatanie ze sznurka

– wyplatanie z muliny

– lanie świec

– kompozycje ziołowe

CHAŁUPA ZE ZBOROWSKIEGO

– deptanie gliny godzina 15.00

CHAŁUPA Z KROMOŁOWA

– kowal

ŁĄKA PRZED CHAŁUPĄ ZE STRZEMIESZYC

– garncarka

CHAŁUPA ZE STRZEMIESZYC

Fundacja Rozbark – śląska kuchnia

SPICHLERZ Z WOJKOWIC

– bibułkarka

OGŁOSZENIE WYNIKÓW KONKURSÓW: „NA PAMIĄTKĘ, Z WYRAZAMI SYMPATII… LAURKA DLA MUZEUM Z OKAZJI JUBILEUSZU 50-LECIA” I „NAZWA ZASTĘPUJĄCA SŁOWO SKANSEN”
Z radością ogłaszamy, że wyłoniliśmy laureatów dwóch konkursów organizowanych przez nasze Muzeum.

W konkursie „NA PAMIĄTKĘ, Z WYRAZAMI SYMPATII… LAURKA DLA MUZEUM Z OKAZJI JUBILEUSZU 50-LECIA” przyznaliśmy następujące nagrody:

W kategorii wiekowej „A”:

I miejsce: Emilia Pawlas

II miejsce: Melania Carney i Helena Owsiak

III miejsce: Iga Kozyra

Wyróżnienie: Iga Konieczna

Wyróżnienie: Zofia Maćkowiak

W kategorii wiekowej „B”:

I miejsce: Emil Miech

II miejsce: Marcin Łyszcz

III miejsce: Zofia Pogrzeba

Wyróżnienie: Hubert Konieczny

Wyróżnienie: Kornelia Golda

Wyróżnienie: Gaja Kowalewska

W kategorii wiekowej „C” nagrodę główną przyznano Dorocie Dziurze

W kategorii wiekowej „D” nagrodę główną przyznano: Alinie Hes

W konkursie „NAZWA ZASTĘPUJĄCA SŁOWO SKANSEN” przyznaliśmy następujące nagrody:

I miejsce: Wojciech Dziura

II miejsce: Zofia Kisielewska

III miejsce: Agnieszka Ziaja

Serdecznie dziękujemy uczestnikom i zwłaszcza ich opiekunom. Bez Waszego zaangażowania konkursy te nie mogłyby się odbyć. Wierzymy, że pozostaniemy w Waszej życzliwej pamięci.

WSZYSTKICH UCZESTNIKÓW KONKURSÓW ZAPRASZAMY W NAJBLIŻSZĄ NIEDZIELĘ – 25 MAJA 2025 ROKU, OD GODZINY 12:00 – NA „DZIEŃ RZEMIOSŁA I RĘKODZIEŁA” (WEJŚCIE BEZPŁATNE DLA UCZESTNIKA I DWÓCH OSÓB TOWARZYSZĄCYCH – prosimy o podanie danych uczestnika w kasie muzeum).

PODCZAS IMPREZY ZOSTANĄ WRĘCZONE NAGRODY I UPOMNIKI DLA WSZYSTKICH UCZESTNIKÓW KONKURSÓW (w przypadku nieobecności skontaktujemy się z Państwem, aby ustalić sposób przekazania nagrody).

W czwartek, 22 maja 2025 roku, w Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” odbyła się uroczysta gala z okazji jubileuszu 50-lecia istnienia instytucji, zwieńczona otwarciem nowej wystawy czasowej zatytułowanej „To (nie) jest skansen”.

W wydarzeniu wzięli udział znakomici goście m.in. Wicemarszałek Województwa Śląskiego Leszek Pietraszek, Dyrektor Generalna Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego, Pani Katarzyna Błaszczyk-Domańska, Przewodniczący Rady Muzeum Jarosław Gałęza, a także przyjaciele, darczyńcy, byli pracownicy oraz osoby zasłużone dla muzeum.

Podczas gali jubileuszowej nie zabrakło elementów muzycznych i literackich – dla gości zagrała kapela Dejcie Pozór, wykonując tradycyjne utwory, a specjalnym punktem programu była premiera książki autorstwa historyka Krzysztofa Bulli pt. „Spacerem przez czas. Ludzie i wydarzenia w Muzeum ‘Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie’”. Rozmowę z autorem poprowadził prof. Lech Krzyżanowski, kierownik działu nauki w MGPE.

W szczególnym momencie gali, Pani Dyrektor Muzeum, poinformowała o uhonorowaniu medalem im. Tadeusza Dobrowolskiego pani Barbary Heidenreich, byłej dyrektor MGPE, przez Stowarzyszenie Muzealników Polskich. To prestiżowe wyróżnienie przyznane zostało w uznaniu za jej wieloletnie zasługi dla rozwoju muzealnictwa oraz znaczący wkład w kształtowanie charakteru i misji chorzowskiego muzeum.

Po zakończeniu części oficjalnej, goście uroczystości wzięli udział w wernisażu wystawy „To (nie) jest skansen”. Wystawa powstała w oparciu o jubileuszowe hasło, które prowokuje do refleksji: po co, dlaczego i dzięki czemu na poprzemysłowym gruncie powstało muzeum typu skansenowskiego? Ekspozycja przedstawia historię muzeum z perspektywy jego kluczowych zadań: opracowywania, zachowywania, dokumentowania i udostępniania dziedzictwa kulturowego.

„Termin skansen w środowisku badaczy od lat wywołuje semantyczny spór i walkę ze stereotypem zakurzonego magazynu niechcianej przeszłości — co dla przeciętnego odbiorcy może być zaskoczeniem, bo przecież tak mówiło się od zawsze: krótko, zrozumiale, wszyscy wiedzą, o co chodzi. To właśnie to jedno słowo staje się dla nas pretekstem do głębszej refleksji nad tym, czym jest i czym w przyszłości będzie Muzeum ‘Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie’.

Poprzez wielowątkową, szeroką narrację wystawy, ukazującej Muzeum z różnych perspektyw, chcemy podkreślić nasz dotychczasowy dorobek, miejsce wśród regionalnych instytucji kultury oraz sposób, w jaki byliśmy odbierani na przestrzeni lat. Rok jubileuszowy to dla nas okazja, by – za pomocą wystawy, publikacji książkowej, bezpośrednich kontaktów z publicznością oraz konferencji naukowej – zebrać wnioski pomocne w projektowaniu przyszłości i formułowaniu misji opartej na unikalnych zasobach: dziedzictwie, przestrzeni ekspozycyjnej, wyjątkowym położeniu oraz relacjach ze społecznością – mówi Paulina Cius-Górska – dyrektor Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”.

W ramach wystawy po raz pierwszy zaprezentowano ponad 60 eksponatów, pochodzących zarówno ze zbiorów własnych, jak i od osób prywatnych – zwiedzających, pasjonatów, dawnych pracowników i przyjaciół muzeum. Wśród nich znajdują się przedmioty codziennego użytku, pamiątki rodzinne, rękodzieło, a także materiały związane z historią tworzenia parku etnograficznego.

Narrację wystawy wzbogacają multimedia i archiwalne nagrania, w tym wspomnienia osób zaangażowanych w tworzenie i rozwój muzeum. Szczególne miejsce zajmują cytaty i głosy pracowników, których osobiste doświadczenia nadają ekspozycji emocjonalny i refleksyjny wymiar.

Wystawa zachęca do interaktywnego zwiedzania i własnych poszukiwań – stawia pytania o sens istnienia skansenów we współczesnym świecie, o znaczenie dziedzictwa w życiu codziennym oraz o przyszłość muzealnictwa na wolnym powietrzu. Prowokuje do namysłu nad tym, co znaczy „autentyczność”, jak zmienia się rola muzeum i w jaki sposób może ono być przestrzenią dialogu, wspomnień i przyszłości.

Hasło wystawy – „To (nie) jest skansen” – gra z popularnym, często krzywdzącym, stereotypem. Pokazuje, że muzeum to nie tylko „zabytek w terenie”, ale żywy organizm, który ewoluuje, odpowiada na potrzeby współczesności i angażuje się w aktualne debaty o tożsamości, pamięci i wspólnocie.

Wystawę będzie można zwiedzić od 25 maja  i będzie dostępna na odwiedzajacych przez rok. Serdecznie zapraszamy do zwiedzania – To (nie) jest skansen. To miejsce, które żyje.

Z radością prezentujemy książkę Spacerem przez czas. Ludzie i wydarzenia w Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” autorstwa Krzysztofa Bulli, będącą efektem wielu miesięcy wytężonej pracy. Lektura kolejnych kart publikacji pozwoli Wam odkrywać fascynującą historię powstawania i funkcjonowania naszego muzeum, w lekkiej i przystępnej formie.

Przygotowanie wydawnictwa w tej postaci było nie lada przeprawą, wymagającą przebrnięcia przez setki stron archiwalnych dokumentów, przeprowadzenia dziesiątek godzin wywiadów, a także poświęcenia niezliczonej ilości czasu na opracowanie całego materiału. Była to także okazja, aby po raz pierwszy, i w dodatku w nietuzinkowy sposób, zebrać oraz opisać najciekawsze i najważniejsze wątki w dziejach naszej instytucji.

We wprowadzeniu książki zapraszamy Was do Skandynawii, gdzie wszystko się zaczęło… Odpowiadamy na pytanie, dlaczego Skansen to nie to samo co skansen. Każdy kolejny rozdział ma swój wyjątkowy charakter. W publikacji zawarto zarówno opowieści historyczne, ciekawostkowe czy refleksyjne, ale także i humorystyczne – na przykład o tym, jak kłopotliwe bywają żniwa w muzeum. Znalazło się też miejsce dla krótkiego przewodnika po szlaku architektury drewnianej oraz dla niemal detektywistycznego śledztwa, mającego dać odpowiedź czy faktycznie w muzeum stoi chałupa przedostatniego sołtysa Katowic Kazimierza Skiby. Nie zapomnieliśmy także o ślōnskij godce, stąd rozdział jej poświęcony napisano po polsku i śląsku.

Ta książka to także hołd dla wszystkich tych, którzy tworzyli to wyjątkowe miejsce, jakim jest nasze muzeum na wolnym powietrzu. Niemal każda strona kryje ich wypowiedzi, dzięki którym publikacja jest nie tylko zbiorem faktów, ale też wędrówką przez emocje, refleksje i wspomnienia. W dodatku okraszona jest licznymi fotografiami, w tym wieloma archiwalnymi, które dotychczas nie były nigdzie publikowane.

Premiera publikacji odbędzie się 25 maja 2025 roku w trakcie uroczystości jubileuszowych Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”, połączonych z Dniem Rzemiosła i Rękodzieła. Spotkanie promocyjne zaplanowano na godzinę 15:30, w przestrzeni edukacyjnej (na piętrze) budynku głównego Muzeum.

Zapraszamy Was na fascynującą wędrówkę spacerem przez czas… Do zobaczenia!