Category: Bez kategorii

Muzeum “Górnośląski Park Etnograficzny ogłasza V edycję konkursu na realizację zadania pod nazwą „Rekonstrukcja i archiwizacja genealogii rodzin zamieszkujących wsie Górnego Śląska”.

“Chłopi, pomimo że stanowili w przeszłości najliczniejszą warstwę społeczną, nie doczekali się dotąd zbyt wielu opracowań genealogicznych. Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” w ramach swojego programu badawczego stara się zachęcić osoby zajmujące się genealogią do publikowania artykułów i monografii poświęconych pochodzeniu i historii rodzin chłopskich wraz z przestawieniem realiów społeczno-gospodarczych, w których żyli” – mówi dr Agnieszka Przybyła Dumin, kierownik Działu Nauki MGPE.

Konkurs adresowany jest do:

– absolwentów i studentów: historii, etnografii, kulturoznawstwa, socjologii, filologii polskiej i kierunków pokrewnych

– członków stowarzyszeń ukierunkowanych na badania historyczne, genealogiczne i kulturoznawcze, którzy mają doświadczenie w prowadzeniu badań genealogicznych.

Praca konkursowa powinna składać się z następujących elementów:

1. charakterystyki wytypowanej rodziny wraz z informacją o dostępności dokumentów archiwalnych,

2. harmonogramu planowanych czynności, z tym, że projekt powinien zostać zrealizowany w pół roku w przypadku, gdy jego efektem będzie opracowanie artykułu (objętość minimum 0,5 arkusza wydawniczego), oraz półtora roku, gdy efektem stanie się monografia (objętość minimum 6 arkuszy wydawniczych). W uzasadnionych przypadkach termin może ulec przedłużeniu o 3 miesiące,

3. kwestionariusza badawczego,

4. konspektu publikacji wraz z proponowaną bibliografią,

5. kalkulacji kosztów realizacji zadania.

Zgłoszenia należy składać w siedzibie Organizatora w zaklejonych kopertach z dopiskiem Konkurs pn. „Rekonstrukcja i archiwizacja genealogii rodzin zamieszkujących wsie Górnego Śląska” od poniedziałku do piątku w godzinach od 7:30 do 15:30 w terminie do dnia 31 maja 2022 roku.

“Nagrodą w Konkursie jest zaproszenie do negocjacji w sprawie zawarcia umowy o przeprowadzenie badań i opracowanie ich wyników w postaci artykułu lub monografii, na podstawie której Muzeum pokryje koszty kwalifikowane niezbędnych działań (koszty pozyskania dokumentów, przejazdów, honoraria itp.) oraz opublikuje artykuł lub monografię, które zyskają pozytywne recenzje, odpowiednio w Roczniku Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” lub w serii wydawniczej Monografie i Materiały MGPE” dodaje dr Przybyła – Dumin.

Pokłosiem dotychczasowych edycji było opracowanie pięciu monografii:

– Michael Morys-Twarowski, Dzieje rodu Tomanków ze Śląska Cieszyńskiego od XVII do początku XX wieku,

– Artur Paczyna, Malokowie z Radzionkowa i okolic,

– Mirosław Mitrenga, Genealogia świerklanieckiego rodu Mitręgów/Mitrengów,

– Przemysław Piwowarczyk, Rolnictwo i rolnicy w Bogucicach ze szczególnym uwzględnieniem rodziny Nyców,

– Michael Morys-Twarowski, Dzieje rodu Morysów ze Śląska Cieszyńskiego od XVIII do początku XX wieku.

Ponadto powstały trzy artykuły opublikowane w Roczniku MGPE. Serdecznie zapraszamy do zapoznania się z tymi publikacjami, gdyż są one nie tylko źródłem cennych informacji, ale mogą stanowić inspirację do napisania własnej książki lub artykułu podejmującego zagadnienia genealogiczne.

Szczegóły konkursu znajdą Państwo w Regulaminie Konkursu

Mamy dobre wieści dla fanów świetnej kuchni. Jak dowiadujemy się od najemcy naszej Karczmy trudności organizacyjne zostały zażegnane!

Zgodnie z przekazaną nam przez najemcę informacją znajdująca się na terenie MGPE Karczma ze Świerczyńca będzie czynna od 05.02.2022 r. (sobota).

Świece z naturalnego wosku, etnopoduszki w kształcie wiejskiej chałupy czy malowidła przedstawiające tradycyjne lokalne zjawy – to tylko niektóre przedmioty, które wykonają najmłodsi mieszkańcy regionu w czasie tegorocznych „Etnoferii w Skansenie”, organizowanych przez Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”.

– Na pierwszy tydzień ferii zimowych zaplanowaliśmy przede wszystkim zajęcia warsztatowe, które odbędą się w galerii na parterze budynku administracyjnego. Z kolei drugi tydzień wypełniony będzie zabawami i atrakcjami odbywającymi się w przestrzeni muzealnej ekspozycji na wolnym powietrzu – mówi Joanna Skorupska-Badura, kierowniczka Działu Edukacji i Popularyzacji MGPE.

I tak, 15 lutego  odbędą się warsztaty robienia maski karnawałowej „Zamaskowani”, podczas których uczestnicy zostaną zapoznani z obrzędami praktykowanymi w karnawale. Z przygotowanych materiałów plastycznych – tektury, farby, filcu, brokatu, wstążek – wykonają dla siebie maskę w wybranym wzorze: dziada, diabła albo niedźwiedzia.

Środa (16 lutego) będzie stał pod znakiem warsztatów pt. „Poduszki w stylu etno”, na których uczestnicy stworzą swoją puchową wersję szkoły z Wapienicy. Każdy otrzyma wykonaną z tkaniny bazę w kształcie chałupy, którą własnoręcznie ozdobi elementami z filcu i sznurka, a następnie odpowiednio uformuje do kształtu poduszki. Całość zostanie zszyta na maszynie przez prowadzącą warsztaty pracownicę muzeum.

Podczas kolejnego, (17. lutego) czwartkowego warsztatu robienia świec pt. „Magia wosku”, uczestnicy otrzymają słoiki, które – z pomocą prowadzących – wypełnią naturalnym woskiem, a następnie uzupełnią suszonymi kwiatami. Stworzone świece będą wspaniałą pamiątką, którą zabiorą ze sobą do domów.

Pierwszy tydzień ferii zakończy się w piątek (18 lutego) warsztatami pt. „Chodź, namaluj swój strach”. Zajęcia rozpoczną się od wspólnego czytania opowieści o dawnych wierzeniach ludowych i strachach (południcy, utopcu, czarownicy czy zmorze). Na podstawie usłyszanych przekazów, uczestnicy uwiecznią na płótnie własne wyobrażenia tych postaci.

Zajęcia przewidziane na pierwszy tydzień ferii będą się rozpoczynały o godzinie 11.00, zaś potrwają około dwóch godzin.

Ze względu na bezpieczeństwo sanitarne w warsztatach będzie mogło wziąć udział maksymalnie 15 osób. Koszt uczestnictwa w zajęciach to 25 zł za osobę za każdy warsztat, opiekunowie – według cennika. Zapisy na warsztaty pod numerem telefonu 32 241 07 18 wew. 204. Oferta skierowana jest dla gości indywidualnych muzeum. Podczas warsztatów konieczne będzie używanie maseczek ochronnych, dezynfekcja rąk oraz przestrzeganie procedur bezpieczeństwa, związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19.

W drugim tygodniu ferii zajęcia będą się odbywać w terenie. Od wtorku (22. lutego) do piątku (25.lutego), w godzinach od 12.00 do 14.00, przewidziane jest rozpalanie ogniska (duże kręgi ogniskowe), przy którym można będzie się nie tylko ogrzać ale też upiec własny prowiant. O godzinie 11.00 przy wejściu do skansenu czekał będzie przewodnik, który oprowadzi po ekspozycji muzealnej i opowie o drewnianych obiektach wiejskich.

A jeśli w drugim tygodniu ferii aura będzie sprzyjała zimowym atrakcjom, to zaplanowano zabawy i animacje takie, jak rzut śnieżkami do celu, wyścig na sankach czy stawianie najwyższego bałwana. Będzie też można wypożyczyć sanki, wpłacając kaucję w kasie Muzeum. Zaś jeśli śniegu zabraknie, zorganizowane zostaną, między innymi podchody z poszukiwaniem tajemniczego przedmiotu ukrytego w jednej z chałup.

Organizator zastrzega sobie prawo do zmian lub odwołania wydarzeń ze względu na sytuację epidemiczną.

Pierwszą z muzealnych nowości jest książka autorstwa Agaty Krajewskiej „Skończone powstanie, złożona już broń…Zbiór pieśni powstańczych z archiwum Adolfa Dygacza”, drugą – dziewiąty tom Rocznika Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”. Obydwa wydawnictwa mają wspólny mianownik – jest nim dorobek wybitnego muzykologa i folklorysty Adolfa Dygacza.

„Skończone powstanie, złożona już broń…Zbiór pieśni powstańczych z archiwum Adolfa Dygacza”, to najnowsze wydawnictwo Muzeum serii Monografie i materiały.

– Choć wydawać by się mogło, że o powstaniach powiedziano prawie wszystko, wciąż nadarzają się okazje umożliwiające ponowne sięgnięcie do zanikającego, cichego głosu powstańców. Jedną z nich stanowi aktualny dostęp do częściowo niepublikowanego archiwum śląskiego etnomuzykologa Adolfa Dygacza, które zostały przekazane do Muzeum przez Spadkobierczynie. Znalazło się w nim miedzy innymi ponad dwieście pieśni powstańczych wraz z ich licznymi wariantami – mówi Agata Krajewska, autorka publikacji.

Niniejsza antologia w sposób przystępny tworzy uporządkowany zbiór pieśni (częściowo zrekonstruowanych), w którym każdy z utworów stanowi pełne, zamknięte dzieło z nieznanymi dotąd wariantami melodycznymi i słownymi. Gratką dla odbiorców będzie zapewne dołączona do książki płyta, na której znajduje się 16 oryginalnych nagrań archiwalnych z takimi utworami jak m.in. „ Do bytomskich strzelców”, „Jasne słonko za te czarne góry” czy „Przyszło mi już przyszło” oraz 229 nagrań dźwiękowych z linią melodyczną utworów, które znajdziemy w publikacji.

„Skończone powstanie, złożona już broń…Zbiór pieśni powstańczych z archiwum Adolfa Dygacza” to pozycja będąca cennym źródłem nie tylko naukowym czy artystycznym, ale i niosącym ze sobą ładunek emocjonalny, który dla wielu czytelników będzie miał znaczenie sentymentalne.

Książkę można nabyć w sklepie muzeum – zarówno stacjonarnym, jak i internetowym: Skończone powstanie, złożona już broń… Zbiór pieśni powstańczych z archiwum Adolfa Dygacza.

Rocznik Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” Tom 9 (2021)

Dziewiąty numer „Rocznika Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” w większości poświęcony jest wybitnemu muzykologowi i folkloryście profesorowi Adolfowi Dygaczowi.

Helena Synowiec – autorka pierwszego artykułu pt. „Gwara śląska w zbiorach pieśni Adolfa Dyfgacza”, pokazała, jak w leksykalnej warstwie zebranych przez profesora pieśni ujawnia się kulturowy idiom regionu, Izabela Paszko („Amatorskie pieśni okupacyjne w kontekście komunikacji nieformalnej”) odkryła w nich ślady doświadczenia okupacyjnego mieszkańców Zagłębia Dąbrowskiego,  Agata Krajewska (pracownica Działu Nauki MGPE, „Pionierskie kierunki badawcze Adolfa Dygacza. Wybrane aspekty”) wskazała na wielowymiarowy, interdyscyplinarny charakter dorobku Adolfa Dygacza i znalazła w nim wiele wartych zainteresowania badawczego obszarów, zaś Dionizjusz Czubala przedstawił tego znakomitego etnomuzykologa jako wielkiego wizjonera i prekursora badań folklorów zawodowych z obszaru województwa śląskiego („Adolf Dygacz – wizjoner i inspirator”).

Interesujące konteksty muzykologiczne wprowadzają też artykuły Angeliki Szepiszczak i Magdaleny Toboły-Feliks. Pierwsza z autorek analizuje powinowactwa pomiędzy XV-wieczną pieśnią religijną Dusza z ciała wyleciała i „Lamentem” ¬ późną kompozycją Wojciecha Kilara (“Dusza z ciała wyleciała – inspiracja XV-wieczną pieśnią wykorzystana w utworze „Lament” Wojciecha Kilara”), druga natomiast, podążając wzdłuż granicy łączącej muzykologię z etnologią, opisuje sceniczne modyfikacje stroju ludowego („Paradny ubiór chłopski a kostium estradowy – formy rozbarskiego stroju ludowego w prezentacjach scenicznych zespołów regionalnych Górnego Śląska (studium przypadku)”).

Rozważania etnomuzykologiczne uzupełnia artykuł Marty Paszko, która oddaje głos garnkom, talerzom i pancerfaustom. Autorka, przywołując szerokie spektrum obiektów żeliwnych – od elementów dekoracyjnych i emaliowanych naczyń, przez sprzęty gospodarskie, aż po wyposażenie wojskowe-  wprowadza nas w świat, w którym przedmioty rozumiane są jako osobliwe rezerwuary pamięci – kumulują w sobie nie tylko doświadczenia pojedynczych ludzi, ale też skomplikowane losy całych społeczności („Garnki, talerze i pancerfausty – rybnicka Huta „Silesia” i jej wyroby w kontekście wieloaspektowych badań regionu”).

Tom kończy recenzja Dominika Nowakowskiego, omawiającego wydaną w 2020 roku przez Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” – i uhonorowaną wyróżnieniem w 41. konkursie na wydarzenie muzealne roku – monografię Śląska fabryka fajek glinianych w Zborowskiem. Wyniki badań, studia, konteksty pod redakcją Barbary Papaj. Wydawnictwo to – wyjątkowe zarówno w planie merytorycznym, jak i edytorskim – jest jednym z nielicznych w Polsce i Europie tak wnikliwych opracowań tematu fajczarskiego („Recenzja publikacji: Śląska fabryka fajek glinianych Wyniki badań, studia, konteksty pod redakcją Barbary Papaj”).

Rocznik Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” jest czasopismem naukowym, na łamach którego publikowane są artykuły na temat materialnego i niematerialnego dziedzictwa wsi górnośląskiej i zagłębiowskiej oraz innych obszarów w granicach administracyjnych współczesnego województwa śląskiego, sytuując je także w szerszej perspektywie – Polski, Europy i świata. Konteksty te umożliwiają głębsze zrozumienie zjawisk zachodzących w obszarze zainteresowań MGPE. Publikowane prace etnografów, folklorystów, antropologów, kulturoznawców, historyków, architektów, historyków sztuki, etnosocjologów oraz archeologów umożliwiają prezentowanie różnych warsztatów badawczych i ustaleń wynikających z wykorzystywania odmiennych metodologii.

Szanowni Państwo,

zgodnie z informacją przekazaną nam przez najemcę znajdującej się na terenie MGPE Karczmy ze Świerczyńca, będzie ona nieczynna do odwołania.

Przepraszamy za ewentualne niedogodności.

Uprzejmie informujemy, że w najbliższą sobotę – 1 stycznia 2022 – Muzeum GPE będzie nieczynne dla zwiedzających. Na zwiedzanie ekspozycji zapraszamy od niedzieli 2 stycznia.

W związku z organizacją Sylwestrowej Mocy Przebojów na Stadionie Śląskim  31 grudnia 2021r. utrudniony będzie wjazd do Parku Śląskiego od strony alei Harcerskiej.

Za niedogodności przepraszamy!

Dobrych i spokojnych

Świąt Bożego Narodzenia

oraz spełnień wszelakich w Nowym Roku

życzy

Artur Madaliński

Dyrektor Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”

wraz z Pracownikami

Tajemnica podarków ukrywanych w szafie

i las młodych choinek

stłoczonych na miejskim placu

jak chór niewolników który nocą śpiewa

pieśń skazańców z opery Verdiego.

Ciemne ulice miasta

i nagle rozbłysłe gwiazdozbiory

z zapartym tchem śledzone

przez małych astronomów.

Zastygłe łzy wosku na choinkowych świeczkach

i zapach rozwijający się jak

kwiat w cieple pokoju

Ta nagle objawiona opiekuńczość nocy

tkliwie pochylonej nad uśpionym niemowlęciem.

Pamiętasz ten chrzęst śniegu

i pierwsze akordy organów północą

i papierowy łańcuch jej uśmiech

przez który przeświecał świat cały.

Julia Hartwig, Wigilia

[ z tomu Zapisane, 2013 ]

Szanowni Państwo, z ogromną przyjemnością prezentujemy laureatów konkursów ogłoszonych przez Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”.

Wyniki Konkursu literackiego dla dzieci i młodzieży „Opowieść niesamowita, wiejskością podszyta”

Kategoria klasy IV-VI szkół podstawowych:

1. Viktoria Spyra,
2. Patryk Głogowski,
3. Julia Skowronek,
   Wyróżnienie – Jonasz Godlewski.

Kategoria klasy VII-VIII szkół podstawowych:

1. Adrianna Tofilska,
2. Mikołaj Frelich,
3. Kinga Bogajewska,
   Wyróżnienie – Aleksandra Jach,

Kategoria szkoły średnie:

1. Wiktoria Kołodziejska,
2. Maja Naborczyk,
3. Wojciech Żukowski.

Wyniki „Konkursu na Szopkę Bożonarodzeniową”

Klasy I – III

1. Marcin Dworaczek
2. Gabriel Myrcik
3. Kaja Antoniewicz
   Wyróżnienie: Nikodem Sokołowski

Klasy IV-VIII

1. Franciszek Banasik
2. Karolina Kolarska
3. Piotr Przyłucki
   Wyróżnienie: Jakub Dworaczek

Szkoły średnie:

1. Kamil Rzepka
2. Oliwia Nowok
3. Zofia Wojtak
   Wyróżnienie: Emilia Limończyk

Laureatom  i wyróżnionym serdecznie gratulujemy.

Serdecznie zapraszamy 12 grudnia od 12.00 do 16.00 na imprezę plenerową „Śląsko Wilijo” do Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”.

O Dzieciątku, betlyjce i znaczeniu choinki, czyli świętowaniu Bożego Narodzenia na Śląsku, opowie Marek Szołtysek. Naszych gości zaprosimy do wspólnego kolędowania – również po śląsku, a także przybliżymy historię kolędników. Przedstawienie dla dzieci „Opowieści z zimowej doliny” wystawi Teatr Bajkowe Skarbki Śląska.

— „Śląsko Wilijo” to wydarzenie szczególne. Przybliża tradycje i obyczaje nadchodzących Świąt i przypomina co podczas nich ważne. To ciepła i pełna uroku impreza, na której każdy znajdzie coś dla siebie. Tegoroczna edycja jest dla nas wyjątkowa, bo zaprosiliśmy do jej organizacji naszych gości Muzealnych, którzy pod czujnym okiem Stefana Mazura – aktora i pracownika Muzeum przygotowywali przedstawienie „Jasełka” podczas listopadowych warsztatów – mówi dyrektor muzeum Artur Madaliński.

Kolędy i pastorałki zaprezentują: Zespół Pieśni i Tańca Chorzów oraz Zespół Pieśni i Tańca „Tysiąclatki”. Piękne ozdoby i barwne stroiki będzie można wykonać na warsztatach rękodzieła, które czekają na gości w spichlerzu z Wojkowic. Na świąteczne potrawy zaprosi Koło Gospodyń Wiejskich z Rajczy.

Tradycyjnie nie zabraknie sianka wigilijnego, które będzie można zabrać od domu.

Kiedy? 12 grudnia br.

O której? 12.00 – 16.00

Bilety w cenie: 8 zł ulgowy, 12 zł normalny