20 lutego o godzinie 17.00 w sali na pierwszym piętrze, odbędzie się spotkanie Górnośląskiego Towarzystwa Genealogicznego “Silius Radicum”, którego gościem będzie Dr Przemysław Noparlik autor książki „Ziemia bytomska w późnym średniowieczu. Próba rekonstrukcji krajobrazu kulturowego”.
Książka pt. „Ziemia bytomska w późnym średniowieczu…”, wydana przez Muzeum GPE w Chorzowie, porusza problematykę słabo zbadaną, jaką jest średniowieczny krajobraz kulturowy Górnego Śląska. Jej autor w oparciu o źródła pisane, archeologiczne, toponomastyczne i kartograficzne poszukuje odpowiedzi na pytanie o kształt przestrzeni wokół Bytomia, zanim zaburzyły ją zmiany związane z rozwojem przemysłu w XIX i XX wieku. Mimo swego naukowego charakteru książka ta opowiedziana jest w przystępny dla przeciętnego czytelnika sposób, a całość ubogacają kolorowe ilustracje i liczne mapy.
Podczas spotkania będzie możliwość zakupu prezentowanej książki, a także innych wydawnictw Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”. Po wykładzie przewidziano czas na zadanie pytań autorowi publikacji, a potem na dyskusje na tematy genealogiczne z członkami stowarzyszenia.
Górnośląskie Towarzystwo Genealogiczne „Silius Radicum” powstało z końcem września 2013 r. Jego założycielami była grupa osób z Piekar Śląskich i okolic, która postanowiła wspólnie czerpać radość z poszukiwania przodków i zgłębiania ich historii. Od tego czasu grono Towarzystwa stale powiększa się o nowych członków i sympatyków. Spotkania pozwalają na wymianę informacji i materiałów pomiędzy członkami stowarzyszenia, co znacznie ułatwia dalsze poszukiwania. Stowarzyszenie zajmuje się również projektem digitalizacji ksiąg metrykalnych w zasobie Archiwum Państwowego w Katowicach oraz każdą inną działalnością służącą rozwijaniu wiedzy genealogicznej.
Członkowie stowarzyszenia spotykają się w każdy trzeci poniedziałek miesiąca o godzinie 17.00 w budynku głównym chorzowskiego skansenu, na które zapraszamy wszystkich zainteresowanych.
Przemysław Noparlik (ur. 1984 r.) historyk, doktor nauk humanistycznych, działacz społeczny, przewodnik terenowy po województwie śląskim. Absolwent historii na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach (2008 r.) oraz podyplomowo historii sztuki na tejże uczelni (2009 r.). Autor rozprawy doktorskiej pt. Ziemia bytomska w późnym średniowieczu. Próba rekonstrukcji krajobrazu kulturowego, napisanej pod kierunkiem prof. dr. hab. Antoniego Barciaka (2016 r.). Nauczyciel historii w szkołach Mikołowa i Rudy Śląskiej, szczególnie zaangażowany w troskę o lokalne dziedzictwo historyczne. Założyciel i były prezes stowarzyszenia Genius Loci – Duch Miejsca. Społeczny opiekun średniowiecznego gródka w Kochłowicach. Autor kilku artykułów naukowych na temat przeszłości Górnego Śląska oraz książki pt. Historia szkoły w Borowej Wsi na tle dziejów miejscowości. Redaktor licznych haseł dotyczących Górnego Śląska w internetowej encyklopedii Wikipedia.
Z powodu rezygnacji kilku uczestników z zajęć jogi dla mam z dziećmi spotkanie nie odbędzie się w zaplanowanym terminie.
25 lutego o godzinie 11.00 w galerii na parterze odbędą się zajęcia dla mam z dziećmi do 9 miesiąca życia, które organizuje katowicka szkoła jogi Joga Życia. Po ćwiczeniach uczestniczki zwiedzą zieloną strefę Muzeum oraz ekspozycję, gdzie można pospacerować, zapoznać się z historią regionu i odwiedzić wiejskie zwierzęta w zagrodach.
Organizator zaprasza na zajęcia mamy, którym zależy na aktywności fizycznej, bez konieczności rozstawania się z maluszkiem
– Podczas zajęć w kameralnej grupie skupimy się na ogólnym rozruszaniu i wzmocnieniu ciała. Zadbamy o rozluźnienie, tak aby przynieść ulgę obolałym i nadwyrężonym obszarom naszego ciała. Nie przejmuj się, jeśli nigdy nie byłeś/byłaś na jodze, nie będziemy tutaj robić żadnych skomplikowanych pozycji, chyba, że akurat przyjdzie Ci na to ochota. Potraktuj te zajęcia bardziej jako zabawę w ruchu, czas, który możesz poświęcić swojemu dziecku, robiąc przy tym coś dla siebie. Wszystkie emocje są mile widziane. Oferujemy zajęcia w kameralnej grupie, w urokliwym miejscu – zachęca Małgorzata Kłaniecka z Jogi Życia.
Zajęcia poprowadzi Monika Susek – mama, na co dzień związana ze szkołą Joga Życia w Katowicach. Organizator zapewnia maty i koce do praktyki. Liczba miejsc na zajęciach jest ograniczona. Koszt uczestnictwa w zajęciach: 50 zł (cena biletu zawiera możliwość spaceru i zwiedzania ekspozycji oraz koszt parkingu).
Adres: Muzeum „Park Etnograficzny w Chorzowie” ul. Parkowa 25; 41-500 Chorzów.
Uwaga – zajęcia odbędą się pod warunkiem zebrania grupy minimum 10 osób.
Z okazji Dnia Etnografii zapraszamy na kolejny spacer tematyczny, który tym razem poprowadzi do najbardziej charakterystycznych chałup każdego podregionu. W trakcie spaceru uczestnicy dowiedzą się, jak przenoszono budynki znajdujące się na ekspozycji oraz w jaki sposób pozyskuje się zbiory do muzeum. Przewodnik opowie także o różnorodności strojów naszego regionu. Dla najmłodszych przewidzieliśmy szereg atrakcji – wycinanki strojów ludowych oraz dyplomy małego etnografa dla najbardziej aktywnych gości.
Początek o godz. 12.00 spod bramy do skansenu. Koszt udziału: 20 zł od uczestnika. Specjalne bilety można zakupić online. Liczba miejsc jest ograniczona – kiedy pula biletów się wyczerpie nie będzie możliwości dodania kolejnych miejsc.
Co należy zrobić by wziać udział w konkursie ? Pod zamieszczonym na naszym profilu społecznościowym Facebook wpisie umieścić w komentarzu zdjęcie wykonane zimą w chorzowskim skansenie. Czy będzie na nim śnieg, czy słoneczna pogoda, być może znajdą na nich nasi goście – uczestnicy zabawy, a może jednak będzie to zdjęcie krajobrazu i budynków muzealnej ekspozycji – to zależy wyłącznie od inwencji autorów zdjęć. Mogą to być fotografie, wykonane jakiś czas temu, lub te, które zrobione zostaną w najbliższy weekend, np. podczas Etnograficznej Niedzieli.
Zamieszczone zdjęcia (każdy Uczestnik może zamieścić jedno zdjęcie) będą oceniane pod kątem walorów estetycznych, oryginalności i jakość fotografii. Spośród zamieszczonych zdjęć wybrane zostaną trzy najlepsze prace. Zwycięzcy otrzymają podwójne zaproszenie na Game Music Concert w katowickim spodku 17 lutego.
9 lutego obchodzony jest Ogólnopolski Dzień Etnografii, Etnologii i Antropologii Kulturowej. W tym roku odbędzie się on pod hasłem „ETNObiblioteki. Od rękopisów do baz danych”. Celem czwartej edycji wydarzenia jest promowanie bibliotek posiadających w swoich zasobach pozycje z zakresu etnografii, etnologii i antropologii kulturowej oraz dyscyplin pokrewnych.
Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”, Instytut Myśli Polskiej im. W. Korfantego w Katowicach, Stowarzyszenie Wikimedia Polska oraz Śląski Oddział Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego w Bytomiu zapraszają do chorzowskiego skansenu na regionalne obchody tego święta.
Zgodnie z hasłem tegorocznego Dnia Etnografii podczas chorzowskiej konferencji prezentowane będą zarówno przykłady zbiorów cyfrowych jak i publikacje popularyzatorskie i naukowe wydawane w sposób tradycyjny, drukowany. O projektach cyfrowych związanych z etnografią i etnologia mówić będą m.in. przedstawicielki Projektu EtnoWiki. Jest to grupa wikipedystek-antropolożek i wikipedystów-antropologów angażujących się w działania koncentrujące się na zadaniach związanych z tworzeniem, korygowaniem, uzupełnianiem i tłumaczeniem na język polski haseł związanych z antropologią kulturową, etnologią i etnografią.
Przedstawiciele Instytutu Myśli Polskiej im. W. Korfantego w Katowicach zaprezentują warsztat nieprofesjonalnej dokumentacji dziedzictwa kulturowego oraz Mobilne Centrum Digitalizacji. Na spotkanie w skansenie przyjedzie stworzony specjalnie dla tego projektu pojazd MobiDIG w którym nieodpłatnie utrwalane są w postaci cyfrowej zasoby instytucji, organizacji kulturalnych, izb regionalnych i prywatnych kolekcjonerów. Na zakończenie części poświęconej zasobom cyfrowym wystąpi przedstawicielka Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”, która opowie o cyfryzacji etnomuzykologicznej kolekcji prof. Adolfa Dygacza.
Podczas konferencji zaprezentowane zostaną dwie publikacje; pierwszą będzie książka Małgorzaty Pietrzak „Ciotka Nyszka i spółka” wydana przez Instytut Myśli Polskiej im. W. Korfantego w Katowicach, drugą – „Tu sie wszysko zaczło” Edwarda Jona z serii „Jako downi bywało” wydana przez Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”. W konferencji uczestniczyli będą autorzy obydwu publikacja – będzie więc okazja by porozmawiać z nimi bezpośrednio.
„Dzień Etnografii, Etnologii i Antropologii Kulturowej Od rękopisów do baz danych”
Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”, Instytut Myśli Polskiej im. W. Korfantego w Katowicach, Stowarzyszenie Wikimedia Polska, Śląski Oddział Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego Bytomiu zapraszają
10.00–12.30
Klara Sielicka-Baryłka, Stowarzyszenie Wikimedia Polska Projekty Etno Wiki w środowisku muzealniczym i cyfrowym
Maria Weronika Kmoch, Stowarzyszenie Wikimedia Polska Etno Wiki w praktyce – projekt „Wikipedia na Kurpiowszczyźnie”
Łukasz Dziuba, Robert Garstka, Instytut Myśli Polskiej im. W. Korfantego w Katowicach Przenosimy historię do Internetu – Mobilne Centrum Digitalizacji
Łukasz Balczarek, Paweł Siodłok, Instytut Myśli Polskiej im. W. Korfantego w Katowicach Domowy etnolog – warsztat nieprofesjonalnej dokumentacji dziedzictwa kulturowego
Agata Krajewska, Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” Cyfryzacja etnomuzykologicznej kolekcji prof. Adolfa Dygacza – omówienie zasobów archiwalnych, cel projektu i obecny stan badań
12:30–13.00
Przerwa kawowa
13.00–14.00
Małgorzata Pietrzak, Instytut Myśli Polskiej im. W. Korfantego w Katowicach: Prezentacja książki „Ciotka Nyszka i spółka”
Agnieszka Przybyła-Dumin, Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”, Edward Jon Prezentacja książki „Tu sie wszysko zaczło” z serii „Jako downi bywało”
14.00–14.30
Prezentacja Mobilnego Centrum Digitalizacji Instytutu Myśli Polskiej im. W. Korfantego w Katowicach (przed budynkiem głównym) Dla chętnych zwiedzanie chorzowskiego skansenu oraz wystaw czasowych.
W samo południe 5 lutego spotykamy się przy wejściu do skansenu i wyruszymy na wycieczkę, by poczuć klimat, jaki można odnaleźć w starych gospodarstwach Beskidu Śląskiego.
Podczas godzinnego spaceru zwiedzimy część skansenu tego podregionu województwa, poznacie z bliska zabudowania z Istebnej, wejdziecie do szałasu pasterskiego, gdzie zapoznacie się z pracą i obowiązkami pasterzy. Dowiecie się również jak wyglądało dawne życie górali, poznacie historię pasterstwa i tajniki obróbki wełny. Całość zwieńczą warsztaty, na których będziemy tworzyć przedmioty z wełny owczej- starsi wykonają wełniane „kućki”, młodsi owieczkę wyklejankę.
Koszt uczestnictwa w wycieczce to 20 zł od uczestnika. Specjalne bilety można zakupić online. Liczba miejsc jest ograniczona – kiedy pula biletów się wyczerpie nie będzie możliwości dodania kolejnych miejsc. Startujemy o godzinie 12.00.
Za nami pierwszy tydzień Etnoferii. Jeżeli nie załapaliście się jeszcze na organizowane w muzeum zajęcia, możecie nadrobić zaległości.
Spotkania z magią
Drugi tydzień ferii zimowych rozpoczynamy od zajęć pt. Śladami dawnej magii (24 stycznia), których bohaterami będą między innymi południca, zmora czy utopiec. Podczas lekcji w terenie uczestnicy odkryją tajemnice, które kryją XIX-wieczne wiejskie chałupy, spichlerze i młyny. Następnie, w ramach warsztatów uczestnicy wykonają ilustracje dawnych strachów.
Ognisko w środku zimy
W środę 25 stycznia przewodnik zabierze wszystkich na wycieczkę po całym terenie muzeum, oprowadzając po ekspozycji i drewnianych obiektach wiejskich. Zwieńczeniem tego spaceru będzie wspólne ognisko z pieczeniem kiełbasek i innych smakołyków, które będzie można przynieść ze sobą na spotkanie (przy kręgach ogniskowych skansenu znajdują się również stanowiska grillowe).
I ty możesz być aktorem czyli widowisko teatralne dla każdego
Czwartek 26 stycznia to spotkanie z teatrem w przystępnej formie. Pracownicy działu edukacji przygotowali dla uczestników przedstawienie pt. „O karnawałowym balu”. Używając elementów teatru lalek, cyrku oraz muzyki granej na żywo prowadzący zajęcia zobrazuje życie na dawnej śląskiej wsi i tradycje związane z karnawałem. Wraz z przyjezdnym wagabundą widzowie nie tylko poznają baśniowy świat dawnych legend ale staną się również twórcami bajki na żywo, biorąc aktywny udział w zabawie ruchowej będącej elementem przedstawienia.
Na zakończenie – Szkoła inaczej
Ostatniego dnia ferii (27 stycznia) zaplanowano zajęcia „W starej szkole” (zabytkowy budynek szkoły z Wapienicy). Podczas zajęć uczestnicy przeniosą się w czasie, zasiadając w ławkach starej szkoły, próbując trudnej sztuki kaligrafii za pomocą pióra ze stalówką i atramentu, dowiedzą się czym dawna szkoła różni się od współczesnej.
Ferie w skansenie to codziennie nowa przygoda, spotkania na łonie natury i nietuzinkowe warsztaty, z których wyjdziesz z wyjątkową pamiątką.
Koszt uczestnictwa w poszczególnych zajęciach to 20 zł od uczestnika (dziecko oraz opiekun). Specjalne bilety można zakupić online wybierając dni w których odbywać się będą poszczególne zajęcia. Liczba miejsc na zajęciach jest ograniczona – kiedy pula biletów się wyczerpie nie będzie możliwości dodania kolejnych miejsc. Zajęcia będą się rozpoczynały o godzinie 12.00 i potrwają około półtorej godziny.
Jeśli uczestnictwem w zajęciach zainteresowane są grupy zorganizowane prosimy o kontakt z Działem Edukacji (32 241 07 18 wew. 204) by ustalić dodatkowy termin zajęć.
W niedzielę 22 stycznia zapraszamy wnuki oraz dziadków na specjalne warsztaty z poczęstunkiem. Najmłodsi wykonają na miejscu wyjątkowe prezenty – etnolaurki z wykorzystaniem linorytu bądź podkładkę pod kubek z plastra drewna. Dziadkowie i Babcie otrzymają także słodką niespodziankę w postaci ciasta i kawy lub herbaty. Spotkanie w przestrzeniach galerii na parterze umilą wspólne rozmowy i własnoręcznie przygotowane podarunki. Zajęcia rozpoczną się o godzinie 12.00 i potrwają około półtorej godziny.
Koszt udziału w zajęciach to 40 zł (maksymalnie 3 osoby w tym jedna dorosła, w cenie także możliwość zwiedzenia ekspozycji we własnym zakresie). Specjalne bilety można zakupić online. Liczba miejsc na zajęciach jest ograniczona – kiedy pula biletów się wyczerpie nie będzie możliwości dodania kolejnych miejsc.
Książka pt. Tu się wszystko zaczło Edwarda Jona jest czwartą z serii zatytułowanej „Jako downi bywało”, w ramach której Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” wydaje dzieła depozytariuszy niematerialnego dziedzictwa kulturowego Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego. Od poprzednich różni ją jednak to, że narracja Edwarda Jona jest wielką opowieścią… o fedrowaniu – w znaczeniu dosłownym i metaforycznym jest więc opowieścią uprzemysłowionego miasta.
Tekst rozpoczyna fedrunek w znaczeniu przenośnym, może nawet symbolicznym. Autor ze swadą i humorem prowadzi nas chodnikami swoich wspomnień z dzieciństwa, młodości, dorosłości – z jego rodzinnego Łorzegowa. Poddając się tej narracji, mamy sposobność zwiedzić jego rodzinny dom od piwnic po strych, przejść się niemal ulicami tej dzielnicy Rudy Śląskiej, świętować z rodziną Jonów. Ponieważ Autor całe zawodowe życie spędził w kopalniach węgla kamiennego, sporą część doświadczeń, wrażeń i emocji tam powstałych zamieścił w publikacji. Właśnie dlatego książka Tu sie wszysko zaczło jest także o tych, którzy fedrują dosłownym znaczeniu tego słowa.
Publikacja daje wgląd w obyczajowość, obrzędowość, wierzeniowość i folklor słowny, przybliża elementy kultury materialnej, codzienność społeczności lokalnej i środowisko zawodowe górników węgla kamiennego. Narracja prowadzona w mowie śląskiej – dzięki uwzględnieniu zawartego języku obrazu świata – umożliwia tym wierniejsze ich odzwierciedlenie.
Publikacja została dofinansowana przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Rozmowa z Edwardem Jonem – autorem książki.
– Co było impulsem do zebrania i spisania wspomnień które zawarł Pan w książce „Jako downi bywało”
Nie do sie ukryć, że człowiek jest coroz starszy, skleroza klupie pomału do gowy. A skleroza, musicie wiedzieć, mo to do sia, że jak sie prziklei, to już niy do sie jōm łodkleić. Mo to tyż dobro strona, bo kedy sie cosik poprzekrynco, cosik poprzestowio, wtynczos i tak sie to człowiekowi wyboczo.
A tak na poważnie to dobrze jest coś spisać, przekazać, następnym pokoleniom, a nawet i mojemu pokoleniu, żeby wszyscy mogli sobie przypomnieć swoje lata młodości a może i „wtopić” się w niektóre sytuacje opisane w książce. Wydaje się, że żyliśmy w innym świecie, choć były to czasy nie tak bardzo odległe (mimo iż w minionym wieku).
Najważniejsze dla mnie jest, żeby wspierać ten nasz regionalizm, oczywiście z rozsądkiem bez szowinizmu i pogardy do innych. Nie możemy jednak zapominać o swoich korzeniach, niezależnie gdzie przebywamy. Musimy iść do przodu, czerpać to co dobre ze świata, ale w tej całej gonitwie za sukcesem, za tym „lepszym światem”, powinniśmy zachować swoje „śląskie DNA” i nie wstydzić się tego.
-Druga część książki to bajki ludowe – czy są to historie, zasłyszane jeszcze w dzieciństwie czy też wzięte z obserwacji sytuacje i przełożone przez pana w literacką, bajkową fikcję.
Wszystkie opowieści zawarte jest w książce, towarzyszyły mi od dzieciństwa do teraz, za sprawą moich przodków, rodziców koleżanek, kolegów i miejsc, w których przebywałem. Równie dobrze książka mogłaby mieć tytuł ,,Łopowieści do wszystkich” i formę jednej długiej bajki o wielu morałach, w której zdarzają się dobre i złe rzeczy. Przecież każde ludzkie życie to osobna „bajka”. Każdy kto przeczyta tę książkę, niech na końcu sobie powie – fajno bajka. Każdy przecież lubi bajki, tylko nie każdy się do tego przyznaje. Świat się zmienia ale bajki były są i zawdy będą.
To o czym opowiadam w książce to opowieści małego bajtla, a nie dojrzałego chopa, i przez to są może naiwne, skąpe w barwne rozległe opisy, ale są szczere i prawdziwe widziane oczami dziecka. A dziecko przecież wszystko widzi po swojemu. O to jednak mi chodziło, a czy się udało? Ocena należy do czytelników.
Opowiadanie “Łogródek abo zogródek” z ksiązki “Tu sie wszysko zaczło” czyta autor Edward Jon.
Opowiadanie “Jak lis wykiwoł wilka” z ksiązki “Tu sie wszysko zaczło” czyta autor Edward Jon.
O Autorze
Edward Jon – urodzony w 1958 roku w Bytomiu mieszkaniec Rudy Śląskiej-Orzegowa. Absolwent Technikum Geodezyjnego w Katowicach, emerytowany górnik. Od wielu lat zaangażowany w przekaz i popularyzację niematerialnego dziedzictwa kulturowego Górnego Śląska. W latach 1978–1980 członek zespołu „Akselbanty”, z którym brał udział w festiwalach w Połczynie Zdroju i Kołobrzegu. W 2008 roku zdobył tytuł Wice-Ślązaka Roku w konkursie pt. „Po naszymu, czyli po śląsku”. W 2012 roku sprawował nadzór nad budową kolejki podwieszanej w zabytkowej kopalni “Guido” (Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu).
Od wielu lat współpracuje z Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” jako gawędziarz w spotkaniach z cyklu „Dobranocka w skansenie” skierowanych do najmłodszych zwiedzających, w trakcie których opowiadane są bajki ludowe i legendy, gatunki prezentujące niewzruszony porządek moralny, oraz „Duchy i strachy w skansenie”, gdzie za pośrednictwem podań wierzeniowych ukazywane są próby odpowiedzi naszych przodków na temat funkcjonowania świata i sposobów radzenia sobie z niebezpieczeństwami. Brał także udział w spotkaniach z cyklu „Powspominajmy w skansenie”, w których dzielił się opowieściami wspomnieniowymi.
W 2015 roku wydał płytę pt. Śląskie bojki dziadka Edka. Od 2017 roku publikuje śląskie opowieści w miesięczniku firmowym Polskiej Grupy Górniczej. W trakcie pandemii nagrywał bajki w swoim ogrodzie – były one udostępniane na stronie internetowej i portalach społecznościowych Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”. Współpracuje z TV Zabrze, gdzie bierze udział i prowadzi programy zatytułowane ZA BRZEgiem rzeki, ZA BRZEgiem lasu oraz Jo sie ino pytom. Uczestniczył także w działaniach na rzecz wpisania Barbórki górników węgla kamiennego na Górnym Śląsku na krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego, co nastąpiło w 2018 roku.
Serwis używa informacji zapisanych za pomocą plików cookie oraz innych rozwiązań informatycznych pozwalających na personalizację treści do potrzeb użytkownika oraz w celach statystycznych. Jeżeli nie wyrażasz zgody na ich zapisywanie, powinieneś opuścić stronę lub zmienić ustawienia dotyczące cookies w przeglądarce. Korzystanie z naszych serwisów internetowych bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zapisane w pamięci urządzenia.Ok
